Vrij Boek uit2010
The systemic insecticides
A Disaster in the making
Henk Tennekes
VOORWOORD
Een ecologische crisis dreigt de wereldwijde landbouw tot stilstand te brengen. Bijen, de belangrijkste insectenbestuiver op aarde, sterven in een alarmerend tempo. In delen van China zijn boeren al gedwongen om met de hand te bestuiven. Velen geloven dat plagen, zoals de varroamijt, aan de basis liggen van deze verwoesting,
Maar recente Franse studies hebben aangetoond dat deze plagen vooral hard toeslaan in gebieden waar een nieuwe klasse insecticiden, de zogenaamde neonicotinoïden, wordt gebruikt. Neonicotinoïden zijn revolutionair omdat ze in zaden worden gestopt en doordringen in de hele plant omdat ze oplosbaar zijn in water. Elk insect dat zich voedt met het gewas sterft. De neonicotinoïden lijken ideale insecticiden omdat ze veel minder worden toegepast dan oudere insecticiden.
De neonicotinoïden worden uit de bodem gespoeld en komen in waterwegen en rondwater terecht. De chemicaliën verspreiden zich dan door het milieu en kunnen het zeeleven en het vogelleven aantasten. Neonicotinoïden kunnen dergelijke problemen veroorzaken omdat ze niet alleen oplosbaar en mobiel zijn in water, maar ook vrij persistent zijn in bodem en water. Het is dan ook niet verrassend dat het veelgebruikte neonicotinoïde insecticide imidacloprid sinds 2004 een grote verontreiniging van het Nederlandse oppervlaktewater heeft veroorzaakt.
"Het is niet mijn stelling dat chemische insecticiden nooit gebruikt mogen worden. Ik beweer wel dat we giftige en biologisch krachtige chemicaliën zonder onderscheid in handen hebben gegeven van personen
die grotendeels of geheel onwetend zijn over hun potentiële schadelijkheid."
Rachel Carson Stille lente (1962) traditioneel gebruikte insecticiden, maar helaas zijn er ook ook rampzalige nadelen.
Elke bij of vlinder die stuifmeel of nectar van het gewas verzamelt, wordt vergiftigd. Neonicotinoïden binden zich onomkeerbaar aan kritieke receptoren in het centrale zenuwstelsel van insecten. De schade is cumulatief. Het Franse omité Scientifique et Technique concludeerde in 2003 dat neonicotinoïden betrokken waren bij een massale uitroeiing van de bijenpopulatie. In 2008 verbood Duitsland zaadbehandeling met neonicotinoïden nadat bijenhouders in de Duitse regio Baden-Württemberg te maken hadden gekregen met een ernstige achteruitgang door het gebruik van het neonicotinoïde insecticide clothianidin.
Het tweede catastrofale nadeel van neonicotinoïden is dat ze uit de bodem kunnen lekken. De bodem fungeert als een belangrijk reservoir voor het grootste deel van de pesticiden die in de landbouw en volksgezondheidsprogramma's worden gebruikt. Bestrijdingsmiddelen kunnen problemen veroorzaken als ze uit opslagplaatsen sijpelen
De neonicotinoïden worden uit de bodem gespoeld en komen in waterwegen en grondwater terecht. De chemicaliën verspreiden zich dan door het milieu en kunnen het zeeleven en het vogelleven aantasten. Neonicotinoïden kunnen dergelijke problemen veroorzaken omdat ze niet alleen oplosbaar en mobiel zijn in water, maar ook vrij persistent zijn in bodem en water. Het is dan ook niet verrassend dat het veelgebruikte neonicotinoïde insecticide imidacloprid sinds 2004 een grote verontreiniging van het Nederlandse oppervlaktewater heeft veroorzaakt
"Het is niet mijn stelling dat chemische insecticiden nooit gebruikt mogen worden.
Ik beweer wel dat we giftige en biologisch krachtige chemicaliën
zonder onderscheid in handen hebben gegeven van personen
die grotendeels of geheel onwetend zijn over hun potentiële schadelijkheid."
Rachel Carson
Stille lente (1962)
Verontreiniging van grond- en oppervlaktewater met persistente insecticiden die onomkeerbare schade toebrengen aan niet-doelinsecten is een milieuramp in wording. De buitensporige concentraties imidacloprid in het oppervlaktewater van westelijke Nederlandse provincies met intensieve landbouw zijn al in verband gebracht met de achteruitgang van insecten en een dramatische achteruitgang van algemene graslandvogels. Graham White, een milieu-auteur die bijen houdt in de Schotse Borders, schreef onlangs: "We zijn getuige van een ecologische ineenstorting van alle wilde dieren die vroeger in velden, heggen, vijvers en beken leefden. Alle algemene soorten die we als kinderen kenden, worden van het landschap weggevaagd."
Henk Tennekes
Zutphen, september 2010