HOME

een terug

‘Naar knipsel

en bron

BRON: "VLIEGTUIGEN INGESCHAKELD BIJ VERDELGING ACHT JAAR GELEDEN VERSCHEEN „SILENT SPRING" Rachel Carson boekte succes met haar waarschuwing tegen insecten-verdelgingsmiddelen door dr. KENNETH MELLENBY". "De tijd : dagblad voor Nederland". Amsterdam, 11-07-1970. Geraadpleegd op Delpher op 05-06-2019,

https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110612141:mpeg21:a0293

BRON Delpher:  De Tijd  1970-07-11                                 ook in MAP

8 JAAR GELEDEN VERSCHEEN „SILENT SPRING"

Rachel Carson boekte succes met haar waarschuwing

tegen insecten-verdelgingsmiddelen

door dr. KENNETH MELLENBY

RACHEL GARSON'S BOEK Silent Spring, ofwel „stille lente” is een van de belangrijkste waarschuwingen gebleken van onze tijd. Al eerder hadden biologen en andere geleerden zich weliswaar bezig gehouden met de uitwerking van de moderne insecten-verdelgende middelen. Met name was dit het geval sinds 1945, toen tal van chemische produkten algemeen in gebruik kwamen, die tevoren onbekend waren.

RACHEL CARSON'S BOEK “Silent Spring”, waarin zij waarschuwde voor het gevaar der moderne insectenverdelgende middelen, is acht jaar geleden verschenen.

Wat is er sindsdien gebeurd?

Een zo juist verschenen boek geeft een helder inzicht in de uitwerking van miss Carson's boek, vooral in de Verenigde Staten. Dit nieuwe werk, “Since Silent Spring" geschreven door Frank Graham jr., wordt hier besproken door dr. Kenneth Mellenby, directeur van het proefstation Monks Wood.

In Engeland en andere delen van Europa werd op de waarschuwingen van deze geleerden wel acht geslagen, maar niet of nauwelijks in de Verenigde Staten. In vele delen van dat land werden steeds toenemende hoeveelheden verdelgingsmiddelen, vooral DDT, over de landbouwgronden uitgestrooid, meestal door middel van vliegtuigen, waarbij grote hoeveelheden van het chemische produkt dikwijls niet op maar naast het doel neerkwamen. Zelfs van sommige universiteiten in de Ver. Staten kregen chemische deskundigen toestemming de campus onder de DDT te zetten bij pogingen om het insect te bestrijden, dat verantwoordelijk is voor de verspreiding van de beruchte „iepenziekte”.

Onder deze omstandigheden werd „Silent Spring” door diegenen, die streden voor het behoud van de natuur, begroet met een eerbied, die gewoonlijk wordt voorbehouden aan gewijde boeken.

Politici van alle schakeringen bestudeerden het boek, dat een duidelijke uitwerking op de regering-Kennedy had. De chemische industrie verweerde zich met man en macht. Sommige fabrikanten probeerden de uitgevers er toe te brengen het boek uit de verkoop te nemen via vage dreigementen met gerechtelijke acties. Andere industriëlen financierden ongefundeerde aanvallen op de geloofwaardigheid, nauwkeurigheid en integriteit van de schrijfster. Uiteindelijk waren al die aanvallen alleen nadelig voor de aanstichters, zozeer zelfs dat het grote publiek er van overtuigd werd, dat er een industriële samenzwering bestond om het land met DDT en andere middelen letterlijk te vergiftigen.

Natuurbescherming

IN ENGELAND was de reactie op het Boek minder heftig. De situatie was daar ook anders dan in Amerika, omdat in het jaar 1962, toen „Silent Spring” verscheen, zeer veel industriëlen zelf zich al bewust waren geworden van de gevaren voor de leefruimte. Er bestond in feite al een vorm van samenwerking tussen deze chemische industrieën en organisaties tot natuurbescherming. Deze samenwerking werd verdiept en groeide na enige jaren uit tot het vaststellen van gedragsregels, welke werden aanvaard door alle belanghebbenden.

Het is daarom begrijpelijk dat de chemische industrie in Engeland zich niet teweerstelde tegen het boek. Toch stonden vele biologen en andere deskundigen, ook zij die sympathie hadden voor miss Carson's doelstellingen, gereserveerd tegenover inhoud en strekking van „Silent Spring”. Men was het er wel over eens dat haar verklaringen over het effect van de insectenverdelgende middelen juist waren, maar men vond dat zij het op overdreven dramatische wijze had gepresenteerd.

Vooral die gedeelten van het boek, waar gesproken werd over het gevaar voor kanker als gevolg van contact met verdelgingsmiddelen werden onaanvaardbaar geacht. Rachel Carson's conclusies werden afgewezen als te speculatief. Hoewel het boek de nadruk legde op de omvang van de schade, aangericht door insecten en schadelijke gewassen en op de noodzaak om deze onder controle te houden (hetgeen nogal eens uit het oog werd verloren door degenen, die het boek vurig prezen zowel als door degenen die het boek krachtig aanvielen), zou niemand „Silent Spring” geheel onbevooroordeeld wagen te noemen. Het was duidelijk een vurig pleidooi tegen onjuist en overmatig gebruik, misbruik dus van gevaarlijke chemische produkten. Als zodanig was het boek bekwaam, klemmend, nauwkeurig (behalve wellicht op medisch terrein) en zelfs verpletterend geschreven.

‘Since Silent Spring'

ACHT JAAR NA de verschijning van Rachel Carson's boek komt thans Frank Graham jr. met zijn werk „Since Silent Spring” de balans opmaken van hetgeen Rachel Carson bereikt heeft en van de huidige situatie inzake de verdelgingsmiddelen in de wereld in het algemeen en in de Verenigde Staten in het bijzonder.

Zijn verslag van de pogingen van de Amerikaanse industrie om miss Carson in diskrediet te brengen is bijzonder illustratief voor de toestanden in dat land. Evenzo zijn beschrijving van de weerzin waarmee bepaalde regeringsinstanties het feit moesten erkennen, dat krachtig werkende en zeer giftige chemicalieën toch bepaald wel met een zekere behoedzaamheid dienen te worden gebruikt.

Men vindt in Graham's boek vele gevallen aangehaald van overmatig gebruik en van uitgesproken misbruik van DDT en andere insecticiden, met daaraan uiteraard verbonden de overmatige reactie daarop door de oppositie. Soms leidde deze over-reactie tot een algemeen verbod van een hele reeks chemicalieën. met inbegrip ook van nuttige produkten, die alle over één kam geschoren werden als „verdelgingsmiddelen”.

Hoewel Graham erkent, dat DDT zeer waardevol is, met name als middel tot verbetering van hygiënische toestanden in onderontwikkelde gebieden, staat hij toch evenals vele andere natuurbeschermers in Amerika en Europa op het standpunt dat DDT te gevaarlijk is om het nog langer te gebruiken. Hij bepleit een volledig verbod.

Veel van de informatie, welke hij meestal in een pakkende en anecdotische stijl aanbiedt, is accuraat en goed gefundeerd. Maar toch gaat hij ook wel eens met zijn conclusies verder dan de feiten toelaten. Zo suggereert hij dat de oceanen spoedig zoveel DDT zullen bevatten dat het gehele plantenleven in de zeeën door vergiftiging zal worden uitgeroeid, met als gevolg dat het evenwicht tussen koolstof en zuurstof in de atmosfeer zal worden verstoord met alle catastrofale gevolgen van dien.

Deze apocalyptische conclusie berust op een kleine reeks oppervlakkige experimenten, die in feite alleen aanwijzen dat er geen noemenswaardig effect op het plantenleven is te voorzien tenzij de hoeveelheid DDT in de oceanen vele tienduizenden malen zou toenemen. Maar nu over de gehele wereld het gebruik van DDT duidelijk afneemt, is het aanneembaar dat men ver binnen de gevarengrens zal blijven. Over het algemeen zou men Frank Graham kunnen aanduiden als iemand van de „dood en verdoemenis”-school, die liefst het ergste verwacht. Maar het dient erkend dat dit wellicht toch beter is dan een al te gemakkelijk optimisme.

Men dient er zich zelfs voor te hoeden de weegschaal ook weer niet te ver naar de andere kant te laten doorslaan. Zo zou, een onmiddellijk en totaal verbod van DDT, zoals door sommigen wordt bepleit, in feite een doodvonnis betekenen als gevolg van door insecten verspreide ziekten voor miljoenen mensen in Azië en Afrika, tenzij de westerse landen tegelijkertijd in de bres zouden springen om de enorme kosten te dragen van het verstrekken van minder werkzame en veel kostbaarder vervangende middelen.

Publiciteit

DE PUBLICITEIT kan soms een averechts effect hebben. Zo is nu in de Verenigde Staten DDT een vies woord geworden en kan men het nauwelijks nog met fatsoen gebruiken. Zodoende moet men daar andere middelen te baat nemen. Dat is in sommige gevallen dieldrin, waartegen niet zoveel emotioneel verzet bestaat, maar de ervaring heeft geleerd dat dieldrin in feite veel gevaarlijker is dan DDT.

Zo heeft de wereld vele problemen. De bevolkingsexplosie, verergerd door industrialisatie en wijzigingen in de landbouwmethoden, kan uiteindelijk een milieuvervuiling veroorzaken, welke het peil van het beschaafde leven kan aantasten en uiteindelijk op de vernietiging van alle leven zou kunnen uitlopen.

Hoe passen nu de insecticiden, waarover Kachel Carson zich zo ongerust maakte, in dit beeld? Wij weten, dat de insecticiden de hele wereld hebben besmet, en dat elke inwoner ongeveer twee-miljoenste deel DDT en nevenprodukten met zich meedraagt.

Tot nu toe is er nog geen aanwijzing voor dat ons lichaam deze „lading” DDT niet zou kunnen verdragen. Ook bij de Amerikanen, die een grotere hoeveelheid moeten hebben binnen gekregen, ziet men nog geen schadelijke gevolgen. Bovendien nemen deze hoeveelheden thans gestadig af en zal deze vermindering voortgaan naarmate minder DDT wordt gebruikt. Veel wild heeft er al door te lijden gehad maar als gevolg van voorgaande beperkingen in het gebruik van verdelgingsmiddelen zal het wild weer in aantal toenemen, en thans op stapel staande verdergaande beperkende maatregelen zullen wellicht het evenwicht in de natuur weer herstellen.

In de tropische gebieden duurt de schade aan de leefruimte nog voort maar vele schadelijke insecten raken bestand tegen de DDT. zodat ook hier een grens aan het gebruik wordt gesteld. Over de gehele wereld is men zich in toenemende mate bewust van de gevaren van deze giftige chemische stoffen en geeft men steeds meer aandacht aan andere, niet-chemisehe maar biologische methoden om de natuur onder controle te houden.

Naar mijn persoonlijke mening moet het toenemend bewustzijn van de gevaren van deze insectenverdelgende middelen de mensheid in staat stellen om de ergste gevaren daarvan te voorkomen. Dat bewustzijn is in hoge mate gewekt door „Silent Spring". Onze dank aan miss Carson kunnen wij het beste bewijzen door waakzaam te blijven, op ons hoede te zijn voor werkelijke en vermeende gevaren, en er voor te zorgen dat alle nieuwe chemische bestrijdingsmiddelen vóór gebruik grondig worden onderzocht wat betreft hun gevaar voor mens en leefruimte alvorens nieuwe middelen in verkoop te brengen. Als men dat doet zullen onze nakomelingen nog vele generaties in het voorjaar van het gekwinkeleer van de zangvogels kunnen genieten.

En in de toekomst zullen pelgrims wellicht hun tocht maken naar het graf van Rachel Carson in Sheepscot Bay in de staat Maine in de Verenigde Staten.

 /  1970-1979  / DIVERSE 197 0-07-11

in/fo