HOME

een terug

 BRON Delpher:  1970-09-24 Leeuwarder Courant   ook in MAP

Acht jaar na „Dode Lente” (2)

Gerammel met goud overstemt gewetens

Pogingen om de voordelen van zelfs de persistente bestrijdingsmiddelen tegen de nadelen af te wegen, worden op allerlei manieren belemmerd. Niet alle volkeren leggen dezelfde maatstaven aan. In dit ontwikkelingsstadium kunnen we van de hongerlijdende volkeren moeilijk verwachten dat ze voedsel afkeuren dat in onze ogen te grote (hoewel niet dodelijke) residuen bevat of gealarmeerd raken als er bepaalde in het wild levende dieren verdwijnen.

Terwijl het gebruik van DDT thans in de Verenigde Staten is beperkt, stijgt de export ervan nog steeds omdat de arme landen het goedkoop vinden. Het Agency for International Development financiert de aankoop van bestrijdingsmiddelen, voor een bedrag van ongeveer 20 miljoen dollar per jaar, als onderdeel van zijn programma. Hiervan is 60 procent DDT. Een gedeelte van de DDT wordt echter gebruikt bij de antimalariacompagnes van de Wereldgezondheidsorganisatie. In die streken waar de ziekte-overbrengers nog een weerstand tegen DDT hebben gekregen, acht de Wereldgezondheidsorganisatie het nog steeds het veiligste insecticide voor gebruik binnenshuis. Een recent rapport van een commissie van de Wereldgezondheidsorganisatie besluit:

„De bezorgdheid die de laatste jaren is uitgesproken over de beschadiging van het milieu met dit stabiele en blijvende insecticide is naar de mening van de commissie niet voldoende reden het door andere insecticiden voor bespuiting binnenshuis te vervangen. De veiligheid van DDT blijft buiten twijfel.”

Toeneming

Niettemin neemt ook de bespuiting met deze bestrijdingsmiddelen buitenshuis in alle ontwikkelingslanden toe. Deze landen liggen zonder uitzondering in de tropen waar ongewenste nevenwerkingen waarschijnlijk nog worden versterkt doordat er geen winterseizoen is. Ornithologen in de Verenigde Staten maken zich steeds meer zorgen voor de bekende zangvogels en andere insektenetende vogels die in de gematigde zone broeden doch in tropische landen overwinteren. En soms doen de nieuwe bestrijdingsmiddelen de problemen van de plaatselijke bevolking alleen maar toenemen. In delen van Peru en Maleisië hebben bestrijdingsmiddelen alle roofinsecten uitgeroeid. Toen bij de insekten zich een weerstand ontwikkelde, was het verlies aan oogst zo groot, dat men van de nieuwe chemicaliën moest afstappen.

De mens heeft zichzelf in deze eeuw voortdurend in moeilijkheden gebracht doordat hij denkt dat elke verontreiniging die hij loslaat in de bodem, de lucht of het water spoedig zal worden verdund en daardoor onschadelijk gemaakt. De een na de ander — bodem, lucht en water — is tenslotte onder de last bezweken. De milieuverontreiniging is een der grootste problemen geworden. In de meeste gevallen is geen ramp geschied omdat de concentratie van de giftige stoffen beperkt bleef tot een beperkt gebied — de bovenste bodemlaag van cultuurgronden, de lucht boven de steden, het water van enkele rivieren of meren. Sommige verontreinigingen vallen tenslotte uiteen of worden afgevoerd naar grotere uitgestrektheden, terwijl er weer nieuwe verontreinigingen bijkomen.

 /  1970-1979  / DIVERSE 1970-09-24  

‘Naar knipsel

en bron

Het is echter een eigenschap van DDT en de chemisch daaraan verwante bindingen om heel langzaam uiteen te vallen. Er kunnen jaren overheen gaan voor ze volledig uit de levensgemeenschappen zijn verdwenen. Hoewel de produktie van DDT afneemt, stijgt de produktie van de andere gechloreerde koolwaterstoffen zoals aldrin, dieldrin en endrin. Het is uit de meest recente gegevens wel duidelijk geworden dat de risico's van het gebruik van DDT en soortgelijke stoffen in het open milieu groter zijn dan welke voordelen ook die zij voor de mensheid afwerpen.

Geen wonder dat de chemische industrie geschokt was door de boodschap van Silent Spring. Tot op dat ogenblik hadden haar kundige chemische en wetenschappelijke staven, haar kundige public relations-teams en haar hoogste functionarissen, slechte een kant van de zaak gehoord van de academici waarvan ze afhankelijk waren. De feiten van de weerstand bij insekten en aan de wilde fauna toegebrachte schade kwamen als een pijnlijke verrassing.

Zaken zijn zaken. Wat Henry James genoemd heeft „het luide Amerikaanse gerammel met goud” overstemt de waarschuwingen van het ecologisch geweten. Vijfhonderd handelsreizigers en 25 miljoen dollar aan publiciteit en kosten worden jaarlijks aangehouden en gespendeerd om bestrijdingsmiddelen aan de boeren in de vruchtbare San Joaquin-vallei te verkopen. Door een tekort aan landbouwdeskundigen verlaat een groot deel van de boeren zich op de handelsreizigers die hun grond bekijken en adviezen geven over aard en hoeveelheid van de chemicaliën, hun ramingen liggen zelden aan de voorzichtige kant.

Reclame

In 1967 maakte de Shell Chemical Company veel reclame onder de katoenverbouwers in Californië voor een nieuw insecticide, Azodrin, met het gevolg dat meer dan 400.000 hectare over de hele staat met dit nieuwe organische fosfaat werd bespoten. De firma zette zijn mammoetverkoopcampagne in 1968 voort, ondanks de waarschuwingen van de „katoencommissie” van de universiteit van Californië, dat Azodrin met de schadelijke insekten ook de nuttige roofinsekten vernietigde.

Maar het goud bleef rammelen. Meer dan tachtig miljoen aerosols worden jaarlijks aan het Amerikaanse publiek verkocht. De totale verkoop in de Verenigde Staten van synthetische organisch-chemische bestrijdingsmiddelen (met inbegrip van DDT en verwante stoffen) bedroeg in 1966 meer dan 370 miljoen kg, door verscheidene anorganische bestrijdingsmiddelen (arseen, osfor en koperverbindingen), oplosmiddelen en sproeivloelstoffen komt daar nog eens 200 miljoen kg bij.

Een van de opvallendste voorbeelden van een vooruitstrevende houding van de industrie is te vinden in Midland, Michigan, waar de Dow Chemical Company natuurbeschermers voor zich tracht te winnen en critici van de oorlog in Vietnam van zich probeert af te houden. Dow doet niet alleen uitgebreide onderzoekingen over de nevenwerkingen van zijn nieuwe produkten, maar maakt dit bekend in advertenties in publicaties van de natuurbescherming. In een van zulke een hele pagina vullende advertenties werd de ontwikkeling beschreven van een nieuwe onkruidverdelger genaamd tordon. Dow bestudeerde de levenscyclus van de organismen waarmee de ijsvogel zich voedt om er zeker van te zijn dat tordon, dat in de wateren terechtkomt, de voedselketens niet aantast, waarvan deze visetende vogel uiteindelijk afhankelijk is.

"Acht jaar na „Dode Lente" (2) Gerammel met goud overstemt gewetens". "Leeuwarder courant : hoofdblad van Friesland". Leeuwarden, 24-09-1970. Geraadpleegd op Delpher op 04-06-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010618556:mpeg21:a0223

ni/nf