HOME

een terug

BRON Delpher: 1973-07-20 de Tijd                                ook in MAP

DDT maakt weilanden decennia onbruikhaar

Minstens honderd melkveebedrijven besmet

Van onze verslaggever  VIC LANGENHOF

AMSTERDAM, 20 juli — Besmetting van consumptiemelk met DDT blijkt veel algemener te zijn dan tot dusver werd vermoed. Alleen in het inspectiegebied west, dat de randstad inclusief Utrecht omvat, wordt het aantal bedrijven dat met DDT verontreinigde melk levert, op omstreeks honderd geschat. Inmiddels is ook een onderzoek begonnen in de inspecties noord en zuid van de keuringsdiensten.

Een van de oorzaken van de DDT, besmetting is het feit dat sinds enkele jaren melkvee wordt gehouden op weilanden, die vroeger boomgaard zijn geweest. Het toen op de fruitbomen gespoten DDT is in de grond terecht gekomen en wordt nu door de grazende koeien opgenomen. De dieren worden zelf niet ziek, maar scheiden het DDT na verloop van tijd uit in het melkvet.

Volgens de voorlichtingsdienst van het ministerie van volksgezondheid en milieuhygiëne is er geen reden aan te nemen dat in consumptiemelk die in de handel is gebracht de vastgestelde residugrens van 1,25 milligram per kilo melkvet is overschreden. Volgens de inspecteur van de keuringsdienst in Haarlem, drs. J. Schoute, die de grootscheepse speurtocht naar de bronnen van het DDT heeft ontketend, zijn echter wel aanzienlijke overschrijdingen geconstateerd in monsters van individuele melkbedrijven. Consumenten die rechtstreeks melk zouden betrekken van zulke bedrijven, lopen gevaar een te hoge dosis van het peristente vergif in hun lichaam te krijgen.

Clandestien

Het lokaliseren van de bronnen is een moeizaam, tijdrovend en kostbaar werk. De inspecties van de keuringsdienst moeten namelijk van elke „melkrit” die een verhoogd gemiddelde te zien geeft, alle bedrijven gaan bemonsteren. Tot dusver zijn alleen in het Utrechtse enkele melkritten afgewerkt. Daarbij kwam één bedrijf met een DDT-gehalte van 15 ppm (delen per miljoen of milligram per kilo) uit de bus. Het betrof hier een boer met maar twee koeien, die de besmetting moeten hebben opgelopen doordat DDT als ontsmettingsmiddel van stal of huis is gebruikt. In twee andere gevallen kwam men uit op een dosis die ongeveer drie keer hoger was dan de gestelde veiligheidsnorm. Of ook in die gevallen sprake zou kunnen zijn van een directe (en verboden) toepassing van DDT durft men bij de inspectie niet te zeggen. Een feit is, dat bij bemonstering in een weiland dat vroeger boomgaard is geweest, op één plaats een DDT-niveau van 2 ppm in de grond is aangetroffen. Het wordt mogelijk geacht dat koeien bij het grazen op een dergelijk weiland zoveel besmette grond binnen kragen dat ze na verloop van tijd DDT gaan afscheiden in het melkvet. Dat dit zou kunnen oplopen tot bijna 4 milligram per kilo melkvet vindt men echter wel frappant.

Hoewel het gebruik van DDT sinds 1 juli geheel verboden is, en al eerder tot slechts enkele toepassingen was beperkt, is het nog altijd een stof die op het platteland ruim voorhanden is. Als „medicijn” mag het bovendien nog steeds worden voorgeschreven door dierenartsen. „Boeren hebben allemaal DDT en ze weten ook dat het goed werkt; dan wordt het wel erg verleidelijk om het ondanks het verbod toch te gebruiken.” aldus drs. Schoute. Hij is er echter van overtuigd dat een groot deel van de DDT-besmettingen afkomstig is van vroegere legale toepassingen in de fruitteelt. De relatief hoge residu's die ook vorige jaren al in het Utrechtse gebied werden gevonden, zijn altijd op die manier verklaard. Dit jaar is het niveau plotseling scherp omhoog gegaan, hetgeen aanleiding is geworden voor het grootscheepse onderzoek. De plotselinge stijging zou het resultaat zijn van een proces, waarbij koeien geleidelijk DDT concentreren, tot het niveau is bereikt waarop ze het vergif gaan uitschelden in het melkvet.

Niet weg te wassen

Deskundigen In de landbouwsector breken zich intussen het hoofd over de manier waarop de gedupeerde veehouders hun bedrijf kunnen voortzetten. Er is namelijk geen technologie bekend waarmee de met DDT besmette grond kan worden gezuiverd. Omdat DDT niet oplost in water treedt geen natuurlijke uitspoeling op en kan men ook geforceerd niets „wegwassen”. Ook andere methoden van zuivering zijn niet voorhanden. Hoogstens zou men kunnen proberen de DDT-laag met diep spitten naar de ondergrond te verplaatsen, maar dan is men gelijk de vruchtbare bovenlaag kwijt en bovendien is dit karwei uitermate kostbaar en in veel terreinen onuitvoerbaar.

Voorlopig denkt men aan het opstallen of naar schoon weiland overbrengen van de koeien en aan het maaien van het gras op de besmette terreinen. De koeien zouden dan geen besmette grond meer naar binnen krijgen. Op die manier wordt de bedrijfsvoering wel een stuk duurder, want het maaien is een extra handeling, die anders door de grazende koeien wordt uitgespaard. Een soortgelijk, maar economisch misschien aantrekkelijker systeem is het telen van snijmais op de besmette grond. De maïs wordt even boven de grond afgemaaid en verhaspeld tot veevoer. Het probleem is echter dat niet elk weiland zomaar in een maïsveld kan worden veranderd.

Deskundigen verwachten dat het decennia zal duren voor het DDT-niveau van de besmette grond zodanig is teruggelopen dat de weilanden weer veilig door het vee kunnen worden begraasd.

De komende maanden zal moeten blijken,hoeveel grond wegens DDT besmetting niet langer geschikt is als weigrond. De keuringsdienst Haarlem heeft alle beschikbare krachten op het DDT-onderzoek geconcentreerd en drs. Schoute heeft zijn collega's in Groningen en Den Bosch gevraagd hetzelfde te doen. het is een gigantische operatie. Elke analyse van een melkmonster kost ƒ 200 en het gaat om duizenden bedrijven. Alleen in Utrecht, waarop het onderzoek zich tot dusver heeft geconcentreerd, zijn al meer dan 6000 melkleverende bedrijven. Macro-economisch gezien is de DDT-zaak niet van grote betekenis, zegt het ministerie van landbouw, het gaat maar om een zeer klein percentage van het totale weideareaal, Maar de boeren die het treft zitten er wel mee.

Schade

Over de schade die de DDT-besmetting meebrengt wordt druk gespeculeerd. Tot dusver heeft de Haarlemse keuringsdienst drie bedrijven van levering van consumptiemelk uitgesloten. Drie andere bedrijven kunnen dezer dagen eenzelfde beperking krijgen opgelegd. Drs. Schoute vermoedt dat in zijn inspectie zo'n honderd bedrijven op de zwarte lijst zullen komen te staan. De mogelijkheid bestaat dat ook in andere inspecties besmette bedrijven worden ontdekt, met name in het zuiden van het land, waar eveneens fruitteeltgronden tot weiland zijn omgevormd. De veehouders hoeven hun melk niet op te ruimen, maar ze worden verplicht tot aparte inlevering. Uit de DDT-melk kan nog wel magere melkpoeder worden gemaakt, omdat het vergif zich alleen in het vet concentreert. Dat vet kan bovendien weer worden geraffineerd, waardoor toch een soort botervet kan worden gewonnen. Magere melk en geraffineerde boter zijn echter minder waard dan goedgekeurde consumptiemelk, waarvoor vaste garantieprijzen gelden. Over de betaling moet beslist worden door de coöperaties. Er wordt hier en daar over gedacht in het DDT-geval de bestaande antibiotica-regeling toe te passen, maar tegenstanders zeggen dat dit een ander geval is, omdat antibiotica in melk voor verantwoordelijkheid van de boer zijn, terwijl hij in veel gevallen aan de DDT-besmetting part noch deel heeft.

Sommigen stellen dat de overheid die jarenlang DDT-gebruik officieel heeft toegelaten en vervolgens rooipremies voor fruitbomen heeft gegeven om de telers te stimuleren hun oude boomgaarden om te vormen tot weiland, voor het DDT-fiasco mede verantwoordelijk is. Dat geldt echter niet in die gevallen waarin de DDT-besmetting een gevolg is van illegaal DDT-gebruik. Maar wie zal bewijzen waar het giftige DDT precies vandaan gekomen is?

BRON: “De Tijd : dagblad voor Nederland". Amsterdam, 20-07-1973, p. 1. Geraadpleegd op Delpher op 16-06-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011236493:mpeg21:p003

‘Naar knipsel

en bron

 /  1970-1979  / DIVERSE 1973-07-20  

"LINDAANONGELUK ZIT IN KLEIN KASTJE Veemarkt". "Leeuwarder courant : hoofdblad van Friesland". Leeuwarden, 03-11-1973. Geraadpleegd op Delpher op 17-06-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010619481:mpeg21:a0212

"Exportkaas had teveel landbouwgif". "Het vrije volk : democratisch-socialistisch dagblad". Rotterdam, 21-11-1973. Geraadpleegd op Delpher op 30-06-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010958300:mpeg21:a0129

in/fo