HOME

een terug

BRON Delher: Leeuwarder Courant 1978-08-29                 ook in MAP

Leven met plagen

Problemen bij bestrijding, volgens de WHO, vooral toe te schrijven

 aan de snel groeiende weerstand van muskieten tegen DDT.

NA DE OORLOG leek het erop dat de mensheid de grote plagen van insecten, van ongedierte en onkruid, kon bedwingen met chemische middelen. DDT werd een toverwoord. Daarna kwam de milieu-kater met onheilsprofetieën over „de stille lente”: men ontdekte dat vogels en planten met de insecten dreigden te worden uitgeroeid. De strijd tegen de chemische bestrijdingsmiddelen riep een cultus van onbespoten voedsel in het leven. De laatste jaren blijkt, dat vele insecten-soorten weerstand tegen chemische verdelgingsmiddelen hebben opgebouwd. Overal op aarde breken weer ouderwetse plagen uit.

In Oost-Afrika woedt deze zomer een sprinkhanenplaag van Bijbelse omvang. Er zijn in Ethiopië en Somalië 67 zwermen geteld met vier miljard sprinkhanen per zwerm. Een sprinkhaan vreet per dag zijn eigen gewicht aan voedsel op. Een miljoen sprinkhanen kan zo op één dag tonnen groen en graan verslinden en vernielen. Door de gevechten in Ethiopië en Somalië heeft men de bestrijding van deze plaag onvoldoende kunnen aanpakken, waardoor de buurlanden nu ook met de ramp worden bedreigd.

Eén van de oorzaken van de sprinkhanenplaag in Afrika is het feit, dat insecten resistent worden tegen verschillende soorten chemische bestrijdingsmiddelen. Mee hierdoor hebben in Amerikaanse staten zoals Dakota, Nebraska. Kansas, Missouri en Texas sprinkhanen grote schade aan de oogst kunnen toebrengen. Sinds de rampzalige dertiger jaren heeft men in de VS niet zoveel last van insecten-plagen gehad: behalve sprinkhanen, motvlinders in het Noordoosten en kevers in het Middenwesten. Duizenden hectares akkerland zijn in woestijnen herschapen. Het vee lijdt aan Wormziekten.

Het meest verontrustende is dat de malaria, die men meende bedwongen te hebben, weer sterk toeneemt, doordat de mens de strijd tegen de malariamuskieten dreigt te verliezen. Het aantal gevallen van malaria groeit de laatste jaren in de tropische landen zorgwekkend snel. De helft van de 200 miljoen gevallen die er vorig jaar in de wereld zijn geregistreerd, kwam voor in Afrika. Men schat dat daar in 1977 een miljoen kinderen aan de ziekte zijn bezweken.

Het toenemen van het aantal malariagevallen met 25 procent in de afgelopen twee jaar is, volgens de Wereld Gezonheids-Organisatie, vooral toe te schrijven aan de snel groeiende weerstand van muskieten tegen DDT. Een 43 soorten zijn al resistent tegen de chemische middelen, die twintig jaar geleden de malariamuskieten bijna uitroeiden. Malaria begint zelf ook ongevoelig te worden voor anti-malariamiddelen. India, waar het aantal malaria-lijders van honderd miljoen in 1952 was teruggebracht tot 60.000 in 1962, telde in 1976 al weer zes miljoen.

In West-Europa valt ook een herleving van ouderwetse insecten-plagen te constateren. Vlooien en luizen zijn in opmars. Duitsland beleeft een wespenplaag, waardoor de brandweer tegen zwermen in actie moet komen tot in Berlijn en München toe. Behalve de toenemende resistentie van insecten tegen verdelgingsmiddelen zijn als oorzaken van de terugkeer van insecten-plagen en de opmars van ongedierten te noemen: groeiende zorgeloosheid en afnemende hygiëne bij de mensen, ondeskundig gebruik van allerlei soorten insecticiden en het verbod van bepaalde chemische bestrijdingsmiddelen als gevolg van milieu-acties.

Behalve met de terugkeer van de insecten-plagen, mee door het tekortschieten van de chemische bestrijding, heeft de mens te maken met de nieuwe gevaren en plagen van giftige chemische stoffen. Huiveringwekkende voorbeelden daarvan zijn de giframpen in het Italiaanse Soweso en onlangs bij de Niagara-waterval in de VS. Deskundigen waarschuwen dat chemische producten het biologisch evenwicht in zeeën en oceanen dreigen te verstoren, wat onafzienbare gevolgen kan hebben. De mens dreigt meer vuiligheid in zijn leef-milieu te dumpen dan het zelfreinigend vermogen van de natuur kan verwerken.

Chemische stoffen hebben sinds het begin van de industriële revolutie slachtoffers gemaakt. Vroeger stierven er in de fabriekssteden honderden mensen door verontreinigde lucht en vervuild water. Er wordt in de industrie-gebieden al veel gedaan aan de milieu-hygiëne, maar de chemische producten die de mensen vervaardigen en waarmee zij omgaan worden steeds verraderlijker. De mensheid moet risico's nemen omwille van de vooruitgang en welvaart. Maar hij is bezig met zaken, die op catastrofale wijze uit de hand kunnen lopen.

Er komen allerlei nieuwe chemische producten, waarvan men de uitwerking niet precies kent. In de VS zijn alleen al 70.000 verschillende van die producten aan de markt. Aan de andere kant is er een beweging gaande om deze chemische explosie een halt toe te roepen en de wildgroei van de chemie onder controle te brengen. De natuur kan aan de ene kant weinig verdragen, maar aan de andere kant kan zij altijd weer méér dan de mens in zijn waan denkt. De mens is wel de ergste plaag op deze planeet genoemd. Hij is technisch reeds in staat, zichzelf uit te roeien. Zullen insecten dan toch de mensen overleven zoals sommige onheilsprofeten voorspellen? Deze zomer leert in elk geval dat de mensheid nog lang met plagen moet leven.

BRON: "LEVEN MET PLAGEN". "Leeuwarder courant : hoofdblad van Friesland". Leeuwarden, 29-08-1978. Geraadpleegd op Delpher op 16-06-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010620912:mpeg21:a0087

‘Naar knipsel

en bron

 /  1970-1979  / DIVERSE 1978-08-29  

ni/nf