HOME

een terug

https://ehjournal.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12940-025-01187-2

Kankerverwekkende effecten van langdurige blootstelling van prenataal leven tot herbiciden op glyfosaat en glyfosaat in Sprague-Dawley-ratten

Simona Panzacchi en Eva Tibaldi zijn mede-eerste auteurs. (Meer op bron)

SAMENVATTING

De achtergrond

Herbiciden (GBH's) op basis van glycosaat zijn 's werelds meest gebruikte onkruidbestrijdingsagenten. De bezorgdheid over de volksgezondheid is toegenomen sinds het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek (IARC) in 2015 glyfosaat classificeerde als een waarschijnlijk carcinogeen voor de mens. Om de gezondheidseffecten van glyfosaat en GBH's verder te onderzoeken, lanceerde het Ramazzini Institute de Global Glyphosate Study (GGS), die is ontworpen om een breed scala aan toxicologische resultaten te testen. Hier worden de resultaten van de carcinogeniteitsarm van de GGS gerapporteerd.

De methoden

Glyfosaat en twee GBH's, Roundup Bioflow gebruikt in de Europese Unie (EU) en RangerPro die in de VS werden gebruikt, werden toegediend aan mannelijke en vrouwelijke rasby-Dawley (SD) ratten, te beginnen bij zwangerschapsdag 6 (via blootstelling aan de moedertaal) tot 104 weken oud. Glyfosaat werd toegediend via drinkwater in drie doses: de aanvaardbare dagelijkse inname (ADI) in de EU met een lichaamsgewicht/dag van 0,5 mg/kg lichaamsgewicht/dag en de EU no-observed ongunstig effect (NOAEL) van 50 mg/kg lichaamsgewicht/dag. De twee GBH-formuleringen werden toegediend in dezelfde dosis Glyfosaat-equivalent.

Resultaten

In alle drie de behandelingsgroepen werden in alle drie de behandelingsgroepen statistisch significante verhoogde trends of verhoogde incidenties van goedaardige en kwaadaardige tumoren waargenomen in vergelijking met historische en gelijktijdige controles. Deze tumoren zijn ontstaan in haemolymphoreticular weefsels (leukemie), huid, lever, schildklier, zenuwstelsel, eierstok, borstklier, bijnieren, nieren, urineblaas, bot, endocriene alvleesklier, baarmoeder en milt (hemangiosarcoom). Bij beide geslachten nam een toename van de incidentie plaats. De meeste hiervan betroffen tumoren die zeldzaam zijn bij SD-ratten (achtergrondincidentie van 1%) met 40% van de sterfgevallen door leukemie in de behandelde groepen die zich voor 52 weken voordeden en verhoogde vroege sterfgevallen werden ook waargenomen voor andere vaste tumoren.

De conclusies van

Glyfosaat en GBH's bij blootstellingsniveaus die overeenkomen met de EU ADI en de EU NOAEL veroorzaakten dosisgerelateerde toename van de incidentie van meerdere goedaardige en kwaadaardige tumoren bij SD-ratten van beide geslachten. Vroege aanvang en mortaliteit in het begin van het leven werden waargenomen voor meerdere tumoren. Deze resultaten leveren robuust bewijs ter ondersteuning van de conclusie van het IARC dat er “voldoende bewijs is van carcinogeniteit [van glyfosaat] bij proefdieren”. Bovendien zijn onze gegevens in overeenstemming met epidemiologisch bewijs over de carcinogeniteit van glyfosaat en GBH's

11-06-2025

Onderzoekers vinden verband tussen glyfosaat en kanker bij proefdieren

Een grootschalig internationaal onderzoek - ▼samenvattig - met ratten laat een statistisch significant verband zien tussen glyfosaat - de werkzame stof van onkruidverdelger Roundup - en kanker. Deskundigen noemen de bevindingen “baanbrekend” en “zorgwekkend”. Zij vinden dat de Europese toelatingsautoriteiten de stof zo snel mogelijk moeten herbeoordelen.

Onderzoekers uit Europa en de Verenigde Staten vonden onder meer een statistisch significant verband tussen glyfosaat en leukemie. Ook was er een link met meer dan tien andere tumoren, waaronder huid- en leverkanker. Daniele Mandrioli, die de leiding had over de studie, vertelt dat er met drie verschillende concentraties glyfosaat is getest. “We zagen in elke testgroep meerdere tumoren. Dat versterkt het bewijs dat de stof kankerverwekkend is.”

De onderzoekers van onder meer het Ramazzini Instituut, King’s College London en Boston College hebben niet alleen de werkzame stof glyfosaat getest, maar ook twee pesticiden mét glyfosaat, waaronder een type Roundup dat in Europa wordt gebruikt.

Wetenschappers van buitenaf beoordelen      onderzoek: ‘baanbrekend’

Toxicoloog Paul Scheepers (Radboud Universiteit) noemt de studie “baanbrekend”. Hij denkt dat het wetenschappelijk veel impact gaat hebben. “Deze studie legt zoveel gewicht in de schaal. Er is nu voldoende reden om aan te nemen dat het middel kankerverwekkend is. Ook bij lage concentraties, waarvan we dachten dat ze veilig zijn.”

Dat zegt ook hoogleraar risicobeoordeling Ad Ragas (Radboud Universiteit). “Het is een zeer interessant en grondig proefdieronderzoek. De ratten zijn langdurig onderzocht, er is gekeken naar allerlei effecten en er komt een behoorlijk consistent patroon uit naar voren, namelijk dat de effecten vrij vroeg optreden, bij lage concentraties glyfosaat.”

Volgens Scheepers is het verband met kanker in lijn met eerder gepubliceerd onderzoek. “Daarin werd onder de bevolking een mogelijk verband gemeld tussen blootstelling aan pesticiden, waaronder glyfosaat, en non-Hodgkin kanker.”

Glyfosaat extra schadelijk in vroege levensfasen

Zowel Scheepers als Ragas benadrukken dat glyfosaat juist in de vroege levensfase extra schadelijk blijkt. Scheepers: “Wat opvalt, is dat juist jonge ratten leukemie ontwikkelen. Veertig procent van de ratten die leukemie krijgen, overlijdt binnen het eerste levensjaar. Als je dat vertaalt naar mensen, is dat vóór het vijfendertigste, veertigste levensjaar.” Ragas maakt zich daarom extra zorgen voor zwangere vrouwen en jonge kinderen: “Vroege blootstelling, tijdens de zwangerschap of de vroege jeugd, maakt je kennelijk extra kwetsbaar voor de kankerverwekkendheid van glyfosaat.”

Effect bij lage doseringen

Scheepers plaatst ook een kanttekening: mensen zijn geen ratten, ook al zijn we qua DNA vrijwel identiek. “Bij ratten wordt glyfosaat waarschijnlijk meer in het bloed opgenomen.” Aan de andere kant, merkt de toxicoloog op, hebben de onderzoekers aangetoond dat er al effecten optreden bij lage doseringen. “Dan gaat het om concentraties die nu nog als veilig worden gezien. Dat is zorgwekkend.”

Controverse rond glyfosaat

Mandrioli zegt opgelucht te zijn dat de studie eindelijk is afgerond. “We hebben als onderzoekers onder enorme druk gestaan, vanwege de belangen die op het spel staan en de controverse rond het onderwerp.”

Glyfosaat is een van de meest gebruikte bestrijdingsmiddelen ter wereld. De Europese Unie heeft het in 2023 weer voor 10 jaar toegelaten. De Nederlandse pesticide-autoriteit Ctgb speelde daarbij een sleutelrol. Volgens het Ctgb is glyfosaat niet kankerverwekkend. Dit is opvallend, omdat het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek (IARC) van de Wereldgezondheidsorganisatie de stof in 2015 “waarschijnlijk kankerverwekkend” noemde.

Scheepers vindt dat de overheid “vanwege het enorme belang” niet tot 2033 kan wachten met een herbeoordeling. “De balans lijkt nu echt door te slaan. Vanwege het grootschalige gebruik kan ik mij voorstellen dat de Europese Commissie het wetenschappelijk bewijs voor kanker al eerder wil wegen.” Ragas is het daarmee eens: “Je zal maar boer zijn, of zwangere boerin. Europa moet glyfosaat nu opnieuw gaan beoordelen.”

De woordvoerder van het Ctgb zegt tegenover Zembla dat hun toxicologen de studie gaan bestuderen. Een inhoudelijke reactie zal “naar verwachting nog enkele weken” op zich laten wachten.