HOME

een terug

BRON Delpher: Gereformeerd gezinsblad 1964-06-23              ook in MAP

Opiniestuk: Gifstoffen en gevolgen

ENIGE JAREN geleden is in Amerika het boek “Silent Spring” verschenen. De Nederlandse vertaling heet “Dode lente”.

De schrijfster, Rachel Carson, had een zeer breed onderzoek ingesteld naar de gevolgen die de toepassing van land-, tuin- en bosbouwvergiften had voor allerlei diersoorten, vooral voor de vogels. Zij was daarbij tot ontstellende ontdekkingen gekomen. Volgens haar bevindingen dreigde het gevaar dat tal van vogelsoorten weldra geheel zouden uitsterven, doordat ze grote hoeveelheden vergif naar binnen kregen.

Het boek van de Amerikaanse vrouwelijke geleerde is heftig bestreden. Haar tegenstanders konden aannemelijk maken dat haar conclusies op onderdelen aanvechtbaar waren, maar men kreeg toch de indruk dat ze wat de hoofdlijn betreft wel juist waren.

Nu gebruikt Amerika meer vergiften en chemische bestrijdingsmiddelen dan Europa. Maar ons werelddeel is hard bezig, deze “achterstand” in te lopen. Er is nu al een lijst van 7.000 giftige chemische middelen die in land-, tuin- en bosbouw worden gebruikt. Daaronder zijn er ook heel wat die als ongevaarlijk worden aanbevolen, maar die dit bij een bepaalde dosering helemaal niet meer zijn.

En nu begint, na de Verenigde Staten, ook West-Europa alarm te slaan. De Internationale Vogelbeschermingsraad heeft gegevens gepubliceerd over de achteruitgang van tal van vogelsoorten in West-europese landen. Het moge waar zijn dat die achteruitgang niet enkel te wijten is aan moderne bespuitingsmiddelen, in zeer veel gevallen is het verband rechtstreeks aantoonbaar.

Planten-, zaad- en insektenetende vogels worden meestal de eerste slachtoffers van de vergiften. Soms is er sprake van massale sterfte in één keer. Maar ook de roofvogels gaan er aan. Zij eten vergiftigde of half vergiftigde vogels en geleidelijk hopen de gifstoffen zich in hun lichamen op. Indien ze niet zelf sterven, dan is het gevolg toch vaak dat ze onvruchtbaar worden: de eieren komen niet meer uit.

Heel veel vergiften komen ook via sloten en draineerbuizen tenslotte in kanalen en meren terecht, waar de vissen deze stoffen in zich opnemen. Vogels die van deze vissen leven, staan dan weer bloot aan een langzaam, maar tenslotte dodelijk werkend vergiftigingsproces. Het is allemaal proefondervindelijk aangetoond.

Nu moeten we ons voor twee dingen wachten. We moeten niet zeggen: Ach, het zal allemaal wel loslopen en het is zo erg niet. Zó mag de mens tegenover Gods schepping niet staan. We moeten die schepping verzorgen. Wij mogen ook, als het noodzakelijk is, dieren doden. Die bevoegdheid heeft God aan de mensen gegeven. Maar wij mogen de dierenwereld niet uitmoorden. Er is in dezen al heel veel kwaad geschied. Dieren die pronkstukken waren van Gods schepping, zijn door toedoen van de mens van de aardbodem verdwenen. Met zeer veel andere diersoorten dreigt dit te gebeuren.

Anderzijds mogen we óók niet zeggen: Weg met al die chemicaliën, schaf ze maar allemaal af! Vele ervan zijn in onze tijd onmisbaar als bestrijdingsmiddelen tegen ziekten, schadelijke insekten enzovoort.

Maar wel is nodig een scherpe controle op wat er allemaal aan de markt komt, matiging in het gebruik opdat alle onnodige verspreiding van vergiften wordt vermeden, duidelijke voorschriften om ongelukken en schadelijke nevenwerkingen tot het uiterste te beperken, en diepgaand wetenschappelijk onderzoek naar de uitwerking die allerlei scheikundige stoffen hebben op het dierlijk en ook op het menselijk organisme.

Immers, ook de mens krijgt op allerlei wijzen steeds meer giftige stoffen naar binnen en men is er nog helemaal niet zeker van of sommige, thans als vrij onschuldig beschouwde chemicaliën misschien eerst over vijf of tien jaar, of zelfs eerst bij de volgende generatie, niet een fatale nawerking zullen hebben.

Wat nu de vogelstand dreigt te overkomen, zou in een later stadium ook de mensheid kunnen treffen. En ook al zou het zo ver niet komen, dan nog 's het zaak om maatregelen te treffen tot beperking van de schade die reeds thans wordt aangericht.

 /  1960-1969  / RECENSIE 1964-06-23  

"Gifstoffen en gevolgen". "Gereformeerd gezinsblad / hoofdred. P. Jongeling". Rotterdam, 23-06-1964. Geraadpleegd op Delpher op 04-06-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010568478:mpeg21:a0001

‘Naar knipsel

en bron

ni/nf