HOME

een terug

 /  1960-1969  / DIVERSE 1964-09-03  

BRON Delpher: De Tijd De Maasbode 1964-09-03          tekst in MAP

Vergif blijft in omloop

Parathion op platteland gemakkelijk verkrijgbaar

Nieuwe wet op bestrijdingsmiddelen sluit kans tot misdaad niet uit

De langverbeide Bestrijdingsmiddelenwet 1 september in werking

(Door VIC LANGENHOF)

Een nieuwe opzettelijke vergiftiging door middel van parathion heeft een oude vraag weer actueel gemaakt: kan iedereen maar vrijelijk over zware vergiften beschikken en zo ja, is het dan niet de hoogste tijd, dat er een wet komt, die hier een einde aan maakt? Gifmoorden waren vroeger tamelijk zeldzaam en de opsporing van de dader werd vaak zeer vergemakkelijkt door het feit, dat van vrijwel alle gifstoffen die in omloop werden gebracht, nauwgezet administratie werd gehouden.

Ook nu is het nog zo, dat „medische vergiften”, die sommige patiënten van nut kunnen zijn, niet zonder meer worden afgegeven. Maar „de apotheker, die ingevolge de wet van 1863 elke gram cyaankali zorgvuldig in het vergiftboek registreert, moet met een wrang lachje aanzien, hoe de boer met karrevrachten parathion en ander gevaarlijk goed naar zijn gronden rijdt, zonder zich enige zorg te maken over doktersrecepten of vergiftverklaringen”, zo schreven wil al op 27 februari 1960 — lang vóór Rachel Carson's alarmerende boek — in een uitvoerig artikel over de gevaren van het gifgebruik in de landbouw. In hetzelfde artikel maakten we gewag van pogingen om biologische bestrijdingssystemen te ontwikkelen.

Over de vorderingen, die op dit gebied al zijn gemaakt, hebben we nadien diverse malen geschreven. De vooruitgang, die biologen en biochemici intussen hebben geboekt, wettigen enige hoop, dat er eens een tijd zal komen, waarin het massaal gebruik van vergiften in land- en tuinbouw een einde zal kunnen nemen, maar ook nu geldt nog de verwachting die we al in 1960 moesten uitspreken, nl. dat dit niet binnen afzienbare tijd het geval tal kunnen zijn.

„De bestrijdingsmiddelencommissie tracht intussen tot een wetsontwerp te komen, waarin het gifgebruik met méér zorgen wordt omringd”, zo schreven we destijds. Dat een dergelijk wetsontwerp

maar van betrekkelijke betekenis zou kunnen zijn, was van het begin, af duidelijk. „Men is het er wel over eens, dat men de agrariërs niet kan persen in het keurslijf van de apotheker: zij kunnen onmogelijk met gifboeken gaan werken en het is bovendien onbetaalbaar om daarbij een deugdelijk controleapparaat op te bouwen”, aldus ons artikel, dat besloot met de opmerking: „Het staat echter wel vast, dat ook als deze wet er is, een groot stuk verantwoordelijkheid blijft berusten bij de gebruikers.”

De langverbeide wet is er nu: op dinsdag 1 september — daags nadat we over een nieuwe parathionmoord moesten berichten — zijn de bepalingen in werking getreden en wat vier Jaar geleden te voorzien was, is uitgekomen: de agrariër is niet in het keurslijf van de apotheker geperst en de verantwoordelijkheid voor het gebruik van landbouwvergiften is grotendeels blijven berusten bij de individuele gebruikers.

De belangrijkste bepaling van de wet is die, welke voorschrijft, dat de zeer gevaarlijke — met een doodshoofd gemerkte — stoffen, alleen mogen worden afgegeven aan personen boven de 16 jaar, die bovendien in het bezit moeten zijn van een nader omschreven legitimatiebewijs, waaruit blijkt, dat hun opdrachtgever of zij zelf een beroep uitoefenen, dat het gebruik van deze middelen met zich meebrengt. De stedeling van vier hoog zal dus niet rechtstreeks als koper kunnen optreden.

De zaak wordt echter al dubieus, als hij er een volkstuintje of een weekendboerderijtje op na houdt, waar hij bloedluizen of spint onder de duim wil honden. „Volkstuinder” is weliswaar geen beroep, maar wèl een hobby die tot dusver voldoende motief is geweest voor het gebruik van „doodshoofd-middelen”. Misschien worden de agrariërs-uitliefhebberij echter op grond van de nu geldende bepalingen naar minder gevaarlijke middelen verwezen. Vast staat dan nog, dat parathion en andere zware vergiften alom op het platteland in ruime mate voorhanden zullen zijn en dat de mogelijkheid van misdaad daar in even ruime mate aanwezig blijft.

De reeks van bepalingen en voorschriften, die thans zijn uitgevaardigd, zullen de gevaren van het gifgebruik zeker beperken en het aantal ongelukken doen verminderen: niet doordat ze de vergiften uit de roulatie nemen, maar doordat ze iedereen die met deze roulatie te maken heeft, voortdurend tot voorzichtigheid manen. „De nieuwe bestrijdingsmiddelen-wetgeving schept belangrijke waarborgen voor betere bescherming van mens en dier tegen de gevaren en nadelen die uit het in omloop zijn van bestrijdingsmiddelen kunnen voortvloeien. Vanzelfsprekend kan het maximale effect van deze waarborgen slechts met medewerking van alle betrokkenen bereikt worden” zo besluit het bericht van het ministerie van Landbouw over het in werking treden van de wet.

Het heeft, vooral in de beginjaren, kort na de oorlog, aan die voorzichtigheid wel eens ontbroken. De gevaarlijke middelen slingerden vaak in opengebroken verpakkingen op allerlei plaatsen rond en restanten werden in een sloot gegooid alsof het ging om lege kunstmestzakken. De ongelukken die daar het gevolg van zijn geweest en de voortdurende propaganda van diverse voorlichtingsdiensten hebben deze nonchalance echter al vrijwel totaal doen verdwijnen. De uitvoerige voorschriften over het vervoer en gebruik van de middelen en het opbergen van lege verpakkingen scherpen de zorgvuldigheid alleen maar aan. Dat alles betekent automatisch, dat kwaadwilligheid niet kan worden voorkomen.

Met tal van middelen, die niet van een doodshoofd zijn voorzien, waaronder ook diverse middelen voor huishoudelijk gebruik, kan men echter eveneens kwalijke praktijken ondernemen. Deze middelen ontlenen hun werking tegen motten en vliegen bepaald niet aan hun frisse geur, maar wel degelijk aan stoffen, die in bepaalde doses ook voor mensen gevaarlijk zijn. Het gevaar is bij deze middelen alleen minder gauw aanwezig, omdat de gifstoffen in kleinere concentraties voorkomen.

Gegeven het feit, dat giftige bestrijdingsmiddelen bij de huidige stand van landbouw en wetenschap (nog) niet gemist kunnen worden, zal men het daaruit voortvloeiende risico — dat door de nu ingevoerde wettelijke bepalingen zoveel mogelijk wordt beperkt — wel moeten nemen. Onverantwoordelijk omgaan met jachtgeweren en het plegen van misdaad met simpele gebruiksvoorwerpen als broodmessen blijven eveneens tot de mogelijkheden behoren en toch zal niemand ervoor pleiten, deze voorwerpen uit de circulatie te nemen.

BRON: "PARATHION OP PLATTELAND GEMAKKELIJK VERKRIJGBAAR Vergif blijft in om loop Nieuwe wet op bestrijdingsmiddelen sluit kans tot misdaad niet uit". "De Tijd De Maasbode". Amsterdam, 03-09-1964. Geraadpleegd op Delpher op 12-06-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011233663:mpeg21:a0068

in/fo