HOME

een terug

"TOXICOLOOG VAN KON./SHELL GROEP: Verboden insekticiden kunnen niet worden gemist Aangetoond dat Aldrin en Dieldrin zich niet voortdurend ophopen". "Algemeen Handelsblad". Amsterdam, 1967/06/02 00:00:00, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 07-10-2019, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000033947:mpeg21:p003

 /  1960-1969  / DIVERSE 1967-06-02

BRON Delpher: Algemeen-Handelsblad 1967-06-02               ook in MAP

Toxicoloog van Kon/Shell Groep

Verboden insekticiden kunnen niet worden gemist

Aangetoond dat Aldrin en Dieldrin zich niet

voortdurend ophopen

door een onzer redacteuren

ALDRIN en Dieldrin zijn bijzonder belangrijke middelen. Bij een studie, gemaakt door landbouwkundige economen — onafhankelijke mensen —, is vastgesteld, dat jaarlijks 15 tot 30 miljoen mensen minder voedsel zouden krijgen, als niet meer deze insekticiden zouden worden gebruikt, maar een ander anti-insektenmiddel, dat na aldrin en dieldrin het beste is,” zegt de medicus dr. H. G. S. van Raalte, hoofd toxicologische afdeling van de Koninklijke Shell Groep.

NA onder meer Groot-Brittannië, de V.S. en West-Duitsland zal nu ook Nederland beperkende maatregelen gaan treffen voor het gebruik van aldrin en dieldrin. Minister Lardinois heeft vorige week aangekondigd, dat aldrin, dieldrin en het niet door Shell vervaardigde heptachloor in verband met de vogelsterfte in Drenthe zullen worden verboden voor het gebruik van ontsmetting van zaaizaden.

Een woordvoerder van Shell tekent hierbij aan, dat Shell zich niet kan voorstellen, dat een „redelijke toepassing van onze middelen tot aanzienlijke schade aan de wildstand zal leiden. Maar wij betreuren het natuurlijk, als door een juiste toepassing onze en andere middelen door derden schade is toegebracht aan het vogelbestand met name aan toch reeds zeldzame vogelsoorten”.

Proefkonijnen

DR VAN Raalte, nog onwetend van de aankondiging van de minister: „In de Verenigde Staten en Engeland zijn de restricties op pesticides groter dan nodig is. Ik vind Nederland één van de landen waar de balans het best in evenwicht is.”

In de afgelopen jaren heeft de Shell-medicus zich intensief bezig gehouden met de toepassing en de uitwerking van de twee veel-bekritiseerde landbouwvergiften. Ongeveer twee jaar geleden is hij één van de Shell-mensen geweest, die een „studie” („Het woord proef heeft zo'n vervelende klank”) heeft opgezet, waarbij veertien Engelse werknemers van Shell dagelijks een dosis aldrin slikken.

De bedoeling is, dat de Engelsen — allen zijn werkzaam op het Shell-laboratorium in Tunstall en gaan dagelijks om met dieldrin en aldrin — twee jaar lang een dosis van 230 microgram innemen. Dat is ruim elf maal zoveel als een normaal mens per dag binnenkrijgt (20 microgram). Volgens dr. Van Raalte zouden tijdens de twintig maanden, die de studie nu al duurt, bij geen van de deelnemers nadelige gevolgen zijn vastgesteld.

Enzymen

HET doel is te bevestigen, dat mensen op dezelfde wijze als dieren in laboratoria deze stoffen, aldrin en dieldrin, in hun lichaam verwerken. Als de beide insecticides het lichaam binnen zijn, worden ze door enzymen afgebroken en uit het lichaam verwijderd. Wij wisten, dat zowel in de bodem als in lichamen van dieren dagelijks een bepaalde hoeveelheid wordt opgenomen, die zich ophoopt; bij mensen en dieren in het vet van het lichaam. Na een bepaalde tijd blijkt, dat de hoeveelheid, die wordt afgescheiden, even groot is als die was opgenomen.”

Ook de aldrin en dieldrin die bij de bestrijding van insekten in de bodem verdwijnen, hopen zich niet op, maar worden door micro-organismen afgebroken. „Van deze twee insekticiden weten we meer dan van enig andere stof in de wereld,” stelt dr. Van Raalte vast. Vanaf de ontdekking van aldrin en het vrijwel identieke dieldrin is er kritiek op beide middelen geweest; ondanks de voortdurend naarstige bestudering ervan. In 1952 begon het onderzoek: in Duitsland, Nederland, de VS, Groot-Brittannië. Zeer streng zijn de richtlijnen voor gebruik in West-Duitsland, waar begin vorig jaar een bericht in het sensatieblad Bildzeitung — dat er dieldrin op de Nederlandse sla was gevonden — nogal wat opschudding verwekte.

„Ontdekking”

EEN Duits laboratorium, „Bundesanstalt für Qualitatsforschung pflanzicher Erzeugnisse”, had deze „ontdekking” bekend gemaakt. Bij een nader onderzoek bleek dat op de sla geen dieldrin zat, maar pentachlooronitrophenol. Dit werd echter niet bekendgemaakt. „In principe hebben ze het goed gedaan in Duitsland, want die middelen zijn zeer moeilijk van elkaar te onderscheiden; maar ze zijn toch wel veel te hard van stapel gelopen.”

In de Verenigde Staten en Engeland is het sinds enkele jaren de gewoonte, dat bij een lijkschouwing een stukje lichaamsvet wordt weggenomen om het in een laboratorium op aldrin en dieldrin te laten onderzoeken. Verder heeft de universiteit van Denver een zelfde „studie” als de Shell opgezet; enkele jaren geleden kregen 56 mensen geregeld een portie insekticide. „Indien mocht blijken, dat de hoeveelheid in het lichaam groter wordt, dan komt dit toch uit. Wij blijven dit alles in de gaten houden en niet alleen wij, maar de overheid ook."

Monocultuur

VOLGENS dr. Van Raalte is het een „moeten” geworden, dat thans de beste insekticiden worden toegepast; dat wil zeggen onder meer aldrin en dieldrin. „De landbouw gaat tegenwoordig steeds meer over op de monoculturen, die door hun eenzijdigheid een uitnodiging voor insekten zijn. Het enige, wat men daar tegen heeft, zijn dé insekticiden.”

Citerend Paracelsus: „Dosis sola facit venenum" (Alleen de dosis bepaalt het vergif), zegt hij: „Het gaat erom een hoeveelheid, die bepaald niet schadelijk is te vinden. Er zijn bepaalde werkwijzen, geaccepteerde studies, geaccepteerde gegevens, maar een wetenschapsman moet steeds weer bewijzen. We hebben nu aangetoond, dat aldrin en dieldrin zich niet voortdurend ophopen, hoewel we daarvoor allang de aanwijzingen hadden.”

Volgens een woordvoerder van het ministerie van landbouw en visserij zijn aldrin en dieldrin in Drenthe „niet toegepast, zoals ze moeten worden toegepast”; dat wil zeggen, dat er te veel van is gebruikt. En „om aan alle ellende een einde te maken” worden de beperkende maatregelen genomen. Bovendien zou er volgens de woordvoerder, een goed vervangingsmiddel bestaan: lindaan.

Dit middel wordt al in enkele andere delen van het land gebruikt voor de ontsmetting van zaaizaden. Dat het nog niet in Drenthe wordt gebruikt, is volgens hem een „mentaliteitskwestie.” Ook zou het nutteloos zijn de Drentse boeren te leren omgaan met aldrin en dieldrin, omdat er dan toch weer fouten zouden worden gemaakt.

in/fo