HOME

een terug

 /  1960-1969  / DIVERSE 1968-04-11  

BRON Krantenbank Zeeland:       Deel tekst - volledige tekst in MAP

De Stem 1968-04-11

TOENEMENDE KRITIEK OP CHEMIE

Duizenden vogels sterven door biologische oorlog

Gesprek met dr. H. G. S. van Raalte, hoofd toxicologische dienst Shell.

(Van een onzer redacteuren)

IS een sluipmoordenaar onder het mom van weldoener der mensheid bezig ons langzaam te vergiftigen? De Wageningse entomoloog (insectenkundige) prof. dr. J. de Wilde: „De problemen rond de chemische landbouwbestrijdingsmiddelen stapelen zich op. Steeds meer en steeds giftiger middelen worden gebruikt. Steeds meer insekten zijn er tegen bestand. Nuttige dieren, denk maar aan de recente vogelsterfte in Drenthe, worden er door gedood, terwijl het milieu (grond, lucht en water) er in toenemende mate door wordt aangetast. Voor het te laat is, voor de mens het slachtoffer wordt, moet een andere weg worden ingeslagen”.

In het Entomologisch laboratorium van de Landbouwhogeschool in Wageningen wordt daarom hard gewerkt aan een aantal biologische bestrijdingsmiddel die geleidelijk de allergevaarlijkste chemische moeten vervangen.

dr. H. v. Raalte hoofd toxicologische dienst Shell

Shell is een belangrijke producent van een groot aantal van die chemische middelen. Hoofd van de toxicologische dienst van het Nederlands-Britse concern, de arts, dr. H. G. S. van Raalte, merkt wat bitter op: ,,Wij kunnen het veroorloven ons druk te maken over onze vogelstand. Wij hebben genoeg te eten”. Zijn stelregel is: veel meer honger zonder insecticiden.

Tien tot vijftien procent van de wereldoogst valt ten offer aan insekten, hebben deskundigen van de FAO de wereldvoedselorganisatie van de Verenigde Naties becijferd.

,,Onafhankelijke landbouwkundige economen hebben vastgesteld dat jaarlijks vijftien tot dertig miljoen mensen minder voedsel zouden krijgen als aldrin en dieldrin niet langer zouden worden gebruikt, maar een ander middel dat na deze insectenbestrijdingsmiddelen het beste is”, zegt dr. Van Raalte.

Hij heeft vanuit zijn standpunt geredeneerd alle reden om dat te zeggen, want aldrin en dieldrin mogen dit jaar voor het eerst niet meer in Nederland worden gebruikt ter behandeling van het voorjaarszaaizaad van granen en peulvruchten.

Voedselproduktie

Het World Food Panel heeft gezegd dat een grote stijging van het gebruik van insecticiden nodig is voor toename van de wereldvoedselproduktie.

Het bouwen van fabrieken vergt alleen al 4,3 miljard gulden, de formulerings- en distributiebedrijven nog eens 2,5 miljard. En dan moet de produktie nog beginnen”.

Dr. Van Raalte zegt bepaald geen tegenstander van biologische bestrijdingsmiddelen te zijn. „Maar, kun  je ze maken? En als je het kan, zijn ze dan ook bruikbaar? Zijn ze niet te duur? Hebben ze voldoende effect? Het gebruik van virussen is trouwens ook niet zonder gevaar.

Meer protesten

De stelregel van dr. Van Raalte „Gebruik nu chemische middelen wil je niet dat nog meer mensen van honger sterven” wordt de laatste tijd vooral in de „welvarende" landen overstemd door de steeds heviger wordende protesten tegen deze middelen.

De tegenstanders, onder wie dr. Briejèr en prof. De Wilde, zeggen: „De macabere cocktail waarin ons dagelijks voedsel wordt gedrenkt doodt (nog) ontelbare insekten. De zwakste soorten worden vrijwel uitgeroeid. Maar van de oersterke soorten laten alleen de zwakken het leven.

[....] Stuk tekst over biologische bestrijding (zie knipsel of MAP)

Zit er muziek in de door prof. De Wilde geschetste biologische methoden?

Dr. Van Raalte zegt ervan: „De landbouwkundigen zijn meer dan de chemici en de atoomfysici de glamourboys van de toekomst. De grootste man is diegene die twee gras sprietjes laat groeien waar er nu nog maar één groeit. Maar het kan niet zonder enige inbreuk op de natuur, of je nu chemische of biologische middelen gebruikt. En industrie, en afwezigheid van pollutie, dus aantasting van het milieu, is onmogelijk. Je zult een compromis moeten sluiten. Aan de mensen is de keus in hoeverre en ten koste van wat ze hun welvaart willen betalen”.

En tot slot: „Ik ben niet in de eerste plaats een Shell-man, maar arts. Als leven, ook dat van een vogel, van een boom, wordt bedreigd, dan gaat mij dat aan het hart. Vergeet niet dat door de moderne stedenbouw waarschijnlijk meer vogels zijn gestorven dan door het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen.

Maar vergeet vooral niet dat gebruik van die middelen op dit moment gewoon noodzakelijk is om te voorkomen dat nog meer mensen van de honger sterven”.

Volgens de woordvoerder van het ministerie van landbouw en visserij zijn deze middelen verboden „doordat zelfs de intensiefste voorlichting over het gebruik niet het juiste effect had”. De boeren hielden zich vaak niet aan de stringent voorgeschreven verdunningen. Een aanzienlijke vogelsterfte was er het gevolg van.

Geen bewijs

Dr. J. Robinson, hoofd van de analytisch scheikundige afdeling van het Tulistall-laboratorium van Shell-research bij Sittingbourne (Engeland) .

,,Niemand heeft nog kunnen aantonen dat bepaalde vogelsoorten uitsterven tengevolge van landbouwbestrijdingsmiddelen.

Van de door ons op pesticiden in het weefsel onderzochte vogels, bleek 75 procent minder dan een tiende deel van de dodelijk geachte dosis te bevatten. Slechts bij vier procent werd meer dan tien microgram, dus tien Miljoenste gram, dieldrin aangetroffen”.

Dit laboratorium onderzocht onlangs systematisch een „gemiddeld Brits menu” om vast te kunnen stellen hoe groot de hoeveelheid organisch chloorinsecticide was die de gemiddelde Brit dagelijks naar binnenkrijgt. Het bleek dat de dagelijks opgenomen hoeveelheid DDT een zesde bedroeg van die in de Verenigde Staten. Deze hoeveelheid ligt 150 tot 1000 keer lager dan de verschillende doseringen die dagelijks gedurende het hele leven zonder schadelijke gevolgen aan proefdieren worden toegediend, zegt dr. Van Raalte.

Macabere coktail

Dr. C. J. Briejèr, jarenlang leider van het biologisch onderzoek op het gebied van bestrijdingsmiddelen bij Shell, heeft gesteld dat de mens wel degelijk stelselmatig wordt vergiftigd. Volgens hem is vooral het mengsel dat het hem doet, de combinatie van op zich zelf ,,onschuldige” bestrijdingsmiddelen. Een macabere cocktail.

In zijn dezer dagen bij Sijthoff, Leiden verschenen boek ,,Zilveren sluiers en verborgen gevaren” wijst hij daarop.

Dr. Van Raalte: „Het tegendeel is waar. Door die combinatie, die potentiëring, wordt de afbraak van die stoffen in het lichaam juist gestimuleerd. Briejér moet zich niet op hem onbekende terreinen bewegen”.

Dr. Briejèr, maar ook prof. De Wilde zeggen dat steeds giftiger bestrijdingsmiddelen worden gebruikt. Schuilt daar dan geen gevaar in?

Dr. Van Raalte: „Ook dat is niet waar. Er worden niet steeds giftiger, wel steeds andere middelen gebruikt. Hoe nauwkeuriger bij de Shell wordt gewerkt, blijkt wel uit het feit dat van de ongeveer zesduizend nieuwe verbindingen die jaarlijks worden beproefd er hooguit één in alle opzichten geschikt is. Deze week kreeg ik een nieuw middel voor het bespuiten van fruit ter beoordeling. Maar het residu, dus wat op de vruchten achterblijft, bleek juist iets te hoog. Voor suikerriet zou het prachtig zijn geweest, want dat wordt geraffineerd'”.

En: „Shell kan zich niet veroorloven haar reputatie te schaden door de quick dollar te verdienen. Good business betekent voor ons goed burger zijn”.

in/fo