HOME

een terug

"De andere escalatie: gif spuiten, gif oogsten". "Algemeen Handelsblad". Amsterdam, 15-02-1969. Geraadpleegd op Delpher op 22-07-2019,

https://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000035512:mpeg21:a0185

 /  1960-1969  / DIVERSE 1969-02-15  

‘Naar knipsel

en bron

BRON Delpher: Algemeen Handelsblad 1969-02-15    ook in MAP

De andere escalatie: gif spuiten, gif oogsten

Gesprekken met Dr. L. C. Briejér en Dr. Ir. J. Weits

(De laatste directeur, Amsterdamse Keuringsdienst voor Waren)

Het woord „escalatie”, tot voor kort alleen bekend uit het militaire jargon en bedoeld als omschrijving van het wederzijds gebruik van steeds dodelijker wapens door de twee partijen in een oorlog, krijgt ook betekenis in de civiele sfeer. Men kan het woord namelijk heel goed gebruiken om er de snelle toeneming van de hoeveelheid gifstoffen in het biologisch milieu mee aan te duiden.

Een paar jaar geleden kon worden gemeld, dat ook de vogels in het Zuidpoolgebied gechloreerde koolwaterstoffen (in dit geval DDT in hun organisme bevatten, waarmee de cirkel gesloten bleek, want in Antaris tica, waar nimmer ddt gebruikt kon het gif de geïsoleerde vogelgroep alleen via de biologische keten, dus via de vis in de oceaan bereiken.

Van escalatie kon men pas gaan spreken, toen bleek, dat de gifstoffen in de voedselketen een sterk cumulatief effect hebben. Het bleek eerst bij de hiervoor gevoelige dieren. In Amerika werd al enige jaren geleden een hele vogelkolonie bij een meer in Californië gedood nadat men het water had behandeld met ddd (een van de gechloreerde koolwaterstoffen, die minder schadelijk is voor vissen dan ddt). Teneinde bevrijd te worden van een muggenplaag bij Cear Lake paste men een zeer geringe dosis toe van 1 deel ddd op 50 miljoen delen water. Toen de vogels dood waren (het ging om enige duizenden futen) vond men in het vetweefsel van de dieren 1600 delen ddd per miljoen, ofwel 80.000 maal de dosis die in het water gebracht was. Toen men nog verder zocht ontdekte men in het plankton een 250 maal grotere dosis dan die van het water.

Bij de dieren die van het plankton leven, was de dosis weer groter en bij de futen, die van vis leven, was de dus dodelijk geworden. Terwijl wij in de afgelopen jaren in Nederland soortgelijke ervaringen opdeden met de nu bijna zeldzaam geworden eidereend en met roofvogels, waarvan de sterfte zich helaas niet blijkt te hebben beperkt tot Drente (helaas, want roofvogels zijn hoogst nuttige dieren) werd in Zweden het materiaal verzameld voor een eind vorig jaar verschenen rapport, waarin nu ook de mens als ongewild doelwit van de gifstroom naar voren treedt. Het betreft hier niet zozeer de volwassen mens, maar het kind.

Moedermelk met DDT

Nadat in Zweden (een land waar men niet zuinig is met het gebruik van spuitstoffen in de landbouw) partijen Oostzeeharing moesten worden afgekeurd wegens te hoog ddt-gehalte, rapporteerde het Nationale Instituut voor de Volksgezondheid, dat de moedermelk van een grote groep onderzochte Zweedse vrouwen méér ddt. en dieldrin (óók een gechloreerde koolwaterstof) bevatten dan volgens de normen aanvaardbaar kon worden geacht. Die normen achten de deskundigen van dit instituut overigens verouderd.

Dierproeven hebben er volgens het Zweeds rapport op gewezen, dat de zogenaamde “aanvaardbare dagelijkse dosis” minstens twintig maal kleiner zou moeten zijn in verband met het gevaar van aantasting van de lever (de werking van de lever loopt reeds bij kleine doseringen terug; bij grotere doseringen is er een toenemende kans op leverkanker — hierover verschenen rapporten met soortgelijke conclusies van de Food and Drug Administration in Amerika en van de Wereldgezondheidsorganisatie. Technisch rapport WHO nr. 370). Ook het British Medical Journal van 20-7-1968 waarschuwde voor de toeneming van ddt in moedermelk en kwam tot de conclusie, dat koemelk voor het jonge kind in dit opzicht beter is dan moedermelk.

Er verschijnen in de wereld méér rapporten van feiten en verschijnselen, die bij het grote publiek nog vrijwel onbekend zijn en door de wetenschap nog slechts oppervlakkig worden onderzocht. “Het was tot voor kort de bekende vicieuze cirkel: er was vrijwel geen wetenschappelijk onderzoek omdat de noodzaak slechts door een enkeling werd gevoeld en overheid en industrie zich beperkten tot geruststellende verklaringen. Maar het aantal verontrustende feiten wordt groter en er valt steeds minder gerust te stellen”.

Aldus iemand die besloten heeft een groot deel van zijn beschikbare tijd te besteden aan wat hij noemt broodnodige voorlichting aan het publiek. Het is de enkele jaren geleden gepensioneerde entomoloog dr. C. J. Briejèr, oud-directeur van de Plantenziektenkundige Dienst, schrijver van het inmiddels in het Zweeds en Duits vertaalde boek: „Zilveren Sluiers en Verborgen Gevaren” (in Nederland ruim 10.000 exemplaren verkocht), dat in '67 bij Sijthoff in Leiden verscheen.

„Mijn vroegere functie brengt nu het voordeel dat niemand mij voor ondeskundig op het gebied van de bestrijdingsmiddelen in de landbouw kan uitmaken. Zij heeft ook het voordeel, dat ik nog altijd veel materiaal krijg toegezonden. Er is ook een nadeel aan verbonden. Want kortgeleden las ik in Elsevier een commentaar van onze landbouwminister ir. P. J. Lardinois, die naar mij verwees als „een van die vreemde kostgangers, die na vijfentwintig jaar rijksdienst het eigen nest bevuilen”.

Natuurlijk is minister Lardinois niet op mij gesteld, want ik werk er mét mijn publicaties aan mee, dat bestrijdingsmiddelen, waar de landbouw zo'n veelvuldig gebruik van maakt, uit de roulatie moeten worden genomen.” Dr. Briejèr publiceert geregeld, zich niet beperkend tot boeken.

[....]

Volledige tekst in onderstaande knipsels en in  MAP-LANDBOUWGIF....

in/fo