HOME

een terug

"Geen zekerheid". "De tijd : dagblad voor Nederland". Amsterdam, 26-07-1969. Geraadpleegd op Delpher op 22-07-2019,

 https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011238424:mpeg21:a0185

 /  1960-1969  / DIVERSE 1969-07-26  

BRON Delpher: De Tijd 1969-07-26                               tekst ook in MAP

Vuil water, vuile lucht – milieubederf.

'Situatie erger dan verwacht werd'

Van onze speciale verslaggever VIC LANGENHOFF

Lucht- en watervervuiling grijpen verder om zich heen dan Rachel Carson in haar bangste dromen heeft voorzien. Als de Amerikaanse biologe vandaag opnieuw een inventarisatie zou kunnen maken van het milieubederf, zou haar boek „Dode lente” naar de optimistische literatuur verhuizen. Een verschil met 1962 zou zijn, dat de waarschuwingen bij deskundigen van allerlei disciplines grote weerklank zouden vinden.

Beschuldigingen van eenzijdigheid en overdrijving en adviezen om rustig te gaan slapen zouden nauwelijks worden gehoord en zeker worden overstemd door oproepen tot internationale actie om de gevaren onder controle te krijgen.

Dit is al volop gebeurd naar aanleiding van de recente Rijnvergiftiging, maar ook daarvóór hadden in Nederland en andere westerse landen stemmen, die gezag zouden moeten hebben, de noodzaak van internationale maatregelen al naar voren gebracht.

Wat er —te hooi en te gras— bekend wordt over het voortschrijdend milieubederf, is alarmerend. Telkens opnieuw blijkt, dat het veel erger is dan men verwacht had; dat de processen niet of nauwelijks omkeerbaar zijn en dat beslissingen die verontreiniging inhouden, plaatselijk of regionaal genomen worden door mensen die geen idee hebben van de consequenties. Maar het meest beangstigend is, dat nog steeds niet te zien is, hoe alles wat mogelijk negatief op het milieu inwerkt, wat de beleidsvoering betreft, gepoold kan worden.

Geen zekerheid

Hoe de vergiftiging van de Rijn uiteindelijk zal doorwerken, kan niemand met zekerheid voorspellen. Het idee dat de zee het tenslotte allemaal wel weg wast, is onzinnig en al door de feiten gelogenstraft.

In het verleden is bijvoorbeeld bijna heel de Nederlandse populatie van de Grote Stern verdwenen door vergiftiging van het voedsel. Hun prooidieren in de Waddenzee bleken een dosis DDT te hebben binnengekregen die in de Nieuwe Waterweg terecht was gekomen en vandaar met de stroom naar de Wadden was gevoerd. Het vergif kwam bij de vogels in het lichaamsvet terecht — precies zoals dat ook bij de mens gebeurt — en de dieren stierven als ze plotseling hun vetreserves moesten aanspreken, wat vooral het geval was bij jongen die net leerden vliegen. Wie de produkten van land- en tuinbouw wantrouwt om mogelijke gifresiduen, kan zich nauwelijks veiliger voelen met visserijproducten...

Bermrecreatie

Als de benzinemaatschappijen (of de gezondheidsdiensten) de mensen zouden voorlichten over de invloeden van uitlaatgassen op planten en dieren (ook mensen), zouden de meesten zich minstens twee keer bedenken vóór ze hun recreatie gingen zoeken op en langs overvolle verkeerswegen. Een nog weinig bekend bijverschijnsel is, dat loodverbindingen die ter verhoging van het oktaangetal aan benzine worden toegevoegd, in chemisch gewijzigde vorm neerslaan op planten langs autowegen en zich daarin ophopen.

Vlak langs autowegen groeiend gras is daardoor ongeschikt voor vee en in Duitsland stelt men, dat gewassen bestemd voor menselijke voeding niet binnen een afstand van minder dan 100 meter langs autosnelwegen verbouwd mogen worden. Het is zeer de vraag of men dit voorschrift in Nederland wel steeds navolgt, aldus dr. Ten Houten.

Wie mocht denken dat het met de chemische bestrijdingsmiddelen de laatste jaren zo'n vaart niet meer loopt, wordt uit de droom geholpen door een andere Wageninger. dr. A. Besemer van de Plantenziektenkundige Dienst, die integendeel juist constateert, dat produktie en gebruik sinds 1963 enorm zijn toegenomen. Alleen al in de Verenigde Staten steeg de produktie van 346 miljoen kilo in 1963 tot 460 miljoen kilo in 1966. Er zijn nog onvoldoende alternatieven, zegt dr. Besemer.

De publiciteit over selectieve, biologische bestrijdingsmethodes heeft bij het publiek, maar ook bij boeren en tuinders, te hoge verwachtingen gewekt.

De aanloopkosten voor dergelijke selectieve middelen zijn even groot als die voor algemene chemische preparaten. terwijl de produktie — in verband met de selectieve, dus beperkte toepassing! — veel kleiner moet blijven. Conclusie: als universiteiten of internationale organen niet bijspringen met geld en mankracht, komt het nooit van de grond.

Zwavelregen

De Utrechtse toxicoloog prof. H. van Genderen is van mening dat het weinig zin heeft, in Nederland en West-Europa het gebruik van DDT te verbieden, als dit niet tevens in Afrika gebeurt. Wat daar verspoten wordt kan namelijk niet alleen tot ons komen in tropische voedingsprodukten, maar ook via de luchtstromingen en de regen.

In Zeeland vertelt men het verhaal, dat met Pinksteren groot alarm werd gegeven wegens een „zwavelregen” die o.a. op Walcheren plassen met gele randen veroorzaakte. Een onderzoek bracht aan het licht, dat de regen verzadigd was met dennenstuifmeel afkomstig uit de Brabantse bossen. De opluchting was groot, maar het is wel duidelijk, dat de buien zich niet alleen op het transport van stuifmeel zullen toeleggen.

In het „ongerepte” Scandinavië is al gebleken, dat de groei van de bossen er belemmerd wordt door „zure” regen, die vermoedelijk veroorzaakt wordt door zwavelzuur dat vrij komt bij het stoken van olie.

De Britse biochemicus dr. Robert Smith zegt, dat de voortdurende toename van kooldioxide in de atmosfeer op de duur de reflexie van de zonnehitte zou kunnen verminderen, waardoor de temperatuur op aarde zou gaan oplopen, de ijskappen zouden smelten en het peil van de oceanen zou stijgen. Nederland heeft dan om te verdwijnen geen bodemdaling meer nodig...

De Wageningse hoogleraar prof. Wassink heeft onlangs nog een ander mondiaal gevaar van de verontreiniging van de atmosfeer gesignaleerd: de mogelijkheid dat het proces van de fotosyntetische koolzuurassimilatie door groene planten (waarvan alle dierlijk/menselijk leven afhankelijk is tot staan zou kunnen komen.

De Groningse plantenfysioloog dr. R. Helder wees er vorig jaar op dat de 2000 (miljard ) kubieke meter aardgas die wij de komende 50 jaar gaan verstoken, een koolzuurproductie oplevert die vraagt om een stuk cultuurgrond dat drie keer zo groot is als Nederland. Voorzover dat nu nog niet het geval is komt ons land dan in de rij van landen waar de produktie van zuurstof achterblijft bij het verbruik.

In Amerika en Japan is dat al geruime tijd het geval: deze landen kunnen alleen nog ademen omdat van elders verse lucht wordt aangevoerd. Wat te doen als er straks geen ontwikkelingslanden meer zijn...

Hoe treurig het met de Nederlandse lucht(jes) al gesteld is werd onlangs onthuld door dr. Ten Houten uit Wageningen, die proeven doet met voor luchtverontreiniging gevoelige planten; witte Petunia's, die aan de uitgang van de Rotterdamse Maastunnel gegarandeerd niet in bloei komen.

‘Naar knipsel

en bron

in/fo