HOME

een terug

BRON Delpher: De Tijd 1963-11-09                                                      ook in MAP  

Er is ook duidelijk gevaar in Nederland

Een Amerikaanse biologe. Rachel Carson, heeft de V.S. vorig jaar opgeschrikt met een boek, waarin zij een op tal van feiten steunend overzicht gaf van vergiftiging die de natuur en de mensheid met de dood bedreigt tengevolge van de oncontroleerbare werking van de chemische bestrijdingsmiddelen.

Haar relaas. „Silent Spring”, werd een bestseller en was voor president Kennedy aanleiding om zijn wetenschappelijk adviescomité te raadplegen. Dit heeft de alarmerende feiten grotendeels bevestigd en tal van maatregelen bepleit, o.a. de stimulering van het onderzoek naar biologische bestrijdingsmethodes. Het boek is thans onder de titel „Dode lente” ook in Nederland verschenen. Hoewel het proza van de vertaling niet overal even fraai is en deskundigen er hier en daar een onjuistheid in vinden, is het boek ruime aandacht waard, omdat het een groot publiek kan waarschuwen voor gevaren, die het zelf voor een groot deel kan verminderen. Dat het gevaar ook in Nederland aanwezig is, bevestigt dr. C. J. Briejèr van de Plantenziektenkundigen Dienst in Wageningen. In een volgend artikel zullen we op de situatie in Nederland nog nader ingaan.

ALARMERENDE FEITEN DOOR DE WETENSCHAP BEVESTIGD

„Voor het eerst in de wereldgeschiedenis wordt thans ieder mens blootgesteld aan de omgang met gevaarlijke chemicaliën, vanaf het moment van de bevruchting tot zijn dood.

In de iets minder dan twintig jaar, dat zij worden toegepast, zijn de synthetische insecticiden zo grondig gedistribueerd over de levende en levenloze wereld, dat ze praktisch overal voorkomen. Ze zijn teruggevonden in bijna alle belangrijke rivieren en zelfs in ondergrondse stromen, die ongezien onder de oppervlakte van de aarde lopen. Resten van deze chemicaliën rusten in de grond waarop ze misschien een tiental jaren geleden waren uitgestrooid. Ze zijn de lichamen van vissen, vogels, reptielen, huisdieren en wilde dieren binnengedrongen en ze zijn er gebleven, zodat wetenschappelijke onderzoekers, het bijna onmogelijk vinden om specimina te krijgen, die vrij zijn van deze verontreiniging. Ze zijn teruggevonden bij vissen die in de afgelegen bergmeren huisden, bij wormen die in de grond wroetten, in vogeleieren — en bij de mens zelf. Want deze chemicaliën zijn thans opgeslagen in de lichamen van het overgrote deel der mensheid, ongeacht hun leeftijd. Ze komen voor in moedermelk en waarschijnlijk ook ln de weefsels van het ongeboren kind".

Rachel Carson maant...

Deze alarmerende passage is er een uit de vele, die men vindt in „Dode Lente', de pas verschenen vertaling van Rachel Carson's „Silent Spring”, een boek over de gevaren van de massaal gebruikte chemische bestrijdingsmiddelen, dat het Amerikaanse publiek in grote beroering bracht en president Kennedy om advies deed vragen bij zijn wetenschappelijk adviescomité.

Wat het boek op indringende wijze schilderde, werd enkele maanden geleden goeddeels bevestigd door het rapport van de wetenschapsmensen. Residuen van DDT en andere gechloreerde koolwaterstoffen zijn in menselijke vetweefsels gevonden in concentraties die een veelvoud zijn van de hoeveelheden, welke bij sommige proefdieren leveraandoeningen en andere ernstige defecten hebben veroorzaakt. Tal van voedingsmiddelen, die niet rechtstreeks met bestrijdingsmiddelen in aanraking zijn geweest, bevatten sporen van de chemische stoffen, die ter bestrijding van schadelijke insecten of onkruid worden toegepast; stoffen die niet worden afgebroken, maar in het lichaam worden opgeslagen tot de fatale dosis wordt bereikt, die dodelijke ziekten of steriliteit veroorzaakt.

Het massale gebruik van moderne insecticiden heeft in Amerika desastreuze gevolgen gehad voor vissen, vogels en zoogdieren, die in sommige streken gedecimeerd werden tengevolge van acties ter bestrijding van schadelijke insecten. Bespuitingen met DDT tegen de kevers, die de iepenziekte verspreiden, hadden het onverwachte gevolg, dat een massale sterfte optrad onder de roodborstjes. Ze bleken vergiftigd te zijn door de wormen, die het afgevallen iepenblad hadden gegeten en daarmee grote hoeveelheden DDT hadden binnengekregen, waartegen ze zelf immuun waren.

Immuniteit ontwikkelden ook de insecten die men wilde bestrijden. Meer dan honderd soorten zijn al resistent geworden tegen één of meer bestrijdingsmiddelen, zodat men telkens naar nieuwe, nog giftiger stoffen moet grijpen. Onherroepelijk komt iets van die stoffen in het menselijk voedsel terecht en het is bekend, dat de combinatie van twee of meer verschillende chemische vergiften in het menselijk lichaam een effect kan hebben, dat veel groter is dan de som van de effecten van ieder afzonderlijk. Sommige combinaties van twee organische fosforhoudende middelen hebben tot gevolgen geleid die tien maal zo ernstig waren als die welke men kon waarnemen bij afzonderlijk gebruik, zo bleek uit een onderzoek dat in het Amerikaanse rapport wordt vermeld. Ook gechloreerde koolwaterstoffen bleken elkaars werking te versterken.

 /  1960-1969  / RECENSIE 1963-11-09  

BRON: "ER IS OOK DUIDELIJK GEVAAR IN NEDERLAND „DODE LENTE"". "De Tijd De Maasbode". Amsterdam, 09-11-1963. Geraadpleegd op Delpher op 03-06-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011233359:mpeg21:a0230

De giftige stoffen worden in ongelooflijke hoeveelheden gebruikt: alleen in de V.S. werden in het jaar 1962 850 miljoen pounds insecticiden gebruikt. Ze worden jaarlijks verspreid over één twintigste van de Amerikaanse bodem. Daarbij komen nog de herbiciden, een bijna even grote hoeveelheid, die het bespoten areaal op één twaalfde brengt. Intussen wordt dan nog ongeveer 45 miljoen pound in de woongebieden gebruikt: In huizen en tuinen. Als men dan nog leest, dat DDT is teruggevonden in vissen, die ver in zee leven en in het grondwater van diepe bronnen, dan begint men inderdaad te vrezen dat de mensheid hard op weg zichzelf door vergiftiging te vernietigen.

Volgens verschillende studies hebben mensen, die voorzover bekend, niet zijn blootgesteld geweest aan bestrijdingsmiddelen (behalve vis het voedsel) een gemiddelde van 5,3 tot 7,4 delen DDT per miljoen bij zich; landbouwers hebben 17,1 delen per miljoen en arbeiders in insecticidefabrieken maar liefst 648 delen per miljoen, zo schrijft Rachel Carson in haar boek. „De spreiding van de bewezen aanwezigheid in het lichaam is dus zeer groot, doch wat er nog meer toe doet, is dat de laagste cijfers boven het niveau liggen, waarop schade aan de lever en andere organen of weefsels kan worden toegebracht.”

Minieme hoeveelheden van DDT en andere chemicaliën kunnen zich in bepaalde produkten op verbijsterende wijze concentreren. Koeien die gedroogde luzerne eten, die resten van een zevende tot een achtste deel per miljoen bevat, produceren melk waarin drie delen per miljoen kunnen worden aangetoond, maar in de van deze melk gemaakte boter is de concentratie plotseling 65 delen per miljoen. Voedsel, dat slechts een hoeveelheid van 2,5 delen chloordaan per miljoen bevatte, leidde tot een opname in het lichaamsvet van proefdieren van 75 delen per miljoen. Er zijn aanwijzingen, dat residuen gif lang in het lichaam kunnen worden bewaard en dat ze zich rustig houden als een slapende vulkaan, om op te laaien in perioden van fysiologische spanning als het lichaam teert op zijn vetreserves, zegt Rachel Carson.

Zij vermeldt van aldrin, dat fazanten, hadden opgenomen, weinig eieren legden en dat de jongen die geboren werden spoedig stierven; dat ratten, aan aldrin blootgesteld, minder zwangerschappen vertoonden en ziekelijke, kort levendige jongen kregen en dat jonge hondjes van met aldrin behandelde moeders binnen drie dagen stierven.

„Niemand weet of dezelfde uitwerking niet plaats heeft bij menselijke wezens en toch wordt deze chemische stof per vliegtuig over buitenwijken en bouwlanden uitgestrooid.” Het rijk gedocumenteerde boek vermeldt tal van gegevens, die wijzen op de mogelijkheid, dat de chemicaliën veranderingen van genen en kwaadaardige tumors kunnen veroorzaken en bevat tal van voorbeelden over onvermoede uitwerkingen van de moderne bestrijdingsmiddelen; van gifstoffen die na zeven jaar het grondwater en de putten van boerderijen vervuilde op bijf kilometer van een insecticidenfabriek; van futen die stierven aan een concentratie van 1600 delen DDT per miljoen, nadat het water van een meer ter bestrijding van muggen een dosis van één vijftigste deel had gekregen; etc. Een onderzoek naar maaltijden in Amerikaanse restaurants en cantines wees uit, dat alle maaltijden DDT bevatten. Alleen bij de Eskimo's bleek het voedsel nog DDT-vrij te zijn, maar toen men enkele Eskimo's zelf onderzocht, bleken zeer kleine residuen aanwezig te zijn... die ze hadden binnengekregen tijdens hun verblijf in het hospitaal, waar „normale”, dus DDT-bevattende maaltijden werden gegeven.

Zekerheid?

In de V.S. gelden tolerantieniveaus voor levensmiddelen, die van de ene staat in de andere worden ingevoerd. Deze niveaus Zijn zo vastgesteld, dat ze lager zijn dan die, welke bij proefdieren nadelige gevolgen veroorzaakten. “Dit systeem, dat zogenaamd zekerheid moet verschaffen, negeert een aantal belangrijke feiten,” zegt Rachel Carnon. „Een laboratoriumdier, dat onder controleerbare en hoogst kunstmatige condities leeft, en dat een bepaalde hoeveelheid van een specifieke chemische stof binnenkrijgt, verschilt wel heel erg van een menselijk wezen, welks blootstelling aan verdelgingsmiddelen niet alleen zeer veelvuldig is, maar bovendien nog onbekend, onmeetbaar en oncontroleerbaar. Zelfs als zeven delen DDT per miljoen in zijn slaatjes nog veilig geacht zouden mogen worden, dan nog bevat zijn maaltijd andere gerechten, elk op hun beurt met toegestane toleranties. Bovendien zijn de verdelgingsmiddelen in zijn eten slechts een deel, mogelijk zelfs een heel klein deel, van zijn totale blootstelling aan vergif. Deze opeenhoging van chemicaliën uit verschillende bronnen creëert een totale besmetting die niet kan worden gemeten.

‘Naar knipsel

en bron

ni/nf