HOME

een terug

BRON: "BUITEN DE DEUR Stille lente". "Het vrije volk : democratisch-socialistisch dagblad". Rotterdam, 08-12-1962. Geraadpleegd op Delpher op 04-06-2019,

https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010954014:mpeg21:a0113

BRON Delpher: Het Vrije Volk 1962-12-08                                     ook in MAP

RECENSIE  'Silent Spring' (Stille lente)

Als we geen strenge winter krijgen kunnen we over een week of vier al iets van de naderende lente zien. Dan gaat de toverhazelaar bloeien en begint de voorjaarstrek van de veldleeuwerik. Misschien moeten we wat langer geduld hebben, maar in elk geval komt weer die heerlijke periode met de eerste zingende vogels, de eerste wilde bloemen, de eerste vlinders. Of dreigt ook die zekerheid verloren te gaan?

Volgens de Amerikaanse biologe Rachel Carson is een stille lente, een voorjaar zonder vogelzang, bloemen en vlinders, niet meer ondenkbaar. In haar enkele weken geleden verschenen boek 'Silent Spring' (stille lente), betoogt zij, dat de mensen bezig zijn de natuur te vergiftigen door in land- en tuinbouw op steeds grotere schaal en op een roekeloze manier de insekten te bestrijden met zeer gevaarlijke chemische middelen. Ik heb het boek nog niet in handen kunnen krijgen, maar een goede relatie heeft me het tijdschrift 'De boomkwekerij' van 23 november toegestuurd, dat een bespreking in de vorm,van een hoofdartikel van 'Silent Spring' bevat. Waarom trekt juist dit boek zo de aandacht? Het heeft toch ook hier niet aan waarschuwingen ontbroken tegen het spuiten en sproeien met allerlei giftige stoffen?

Nee, Rachel Carson verstaat blijkbaar uitstekend de kunst, op de verbeeldingskracht en 't gevoel van het grote publiek te werken. Misschien mogen we haar tot op zekere hoogte vergelijken met Mies Bouwman in de actie: 'Open het Dorp'. Sommige Amerikaanse journalisten noemen het boek 'een tweede negerhut van oom Tom', zoveel opzien heeft het teweeggebracht.

Toch is de schrijfster (ook in ons land bekend geworden door haar vorige werk 'The séa around us') geen sensatie zoekende romancière, maar 'een geleerde bezadigde biologe - van middelbare leeftijd'. Zij heeft haar boek opgedragen , aan Albert Schweitzer en deze grote idealist op de eerste pagina geciteerd: 'De mens heeft de eigenschap verloren, vooruit te zien en te voorkomen. Hij zal eindigen met de aarde te vernietigen.'

Uit onderzoekingen is gebleken, dat stoffen als DDT en Lindaan de voedingstoestand van de bodem op den duur verstoren. De bestrijdingsmiddelen hebben al massa's vogels gedood. Men past ze toe zonder te weten, of er behalve schadelijke insekten ook nuttige insekten worden vernietigd. (Verreweg de meeste insektensoorten zijn nuttig of althans onschadelijk.) De schadelijke insekten tonen bovendien een zeer groot aanpassingsvermogen.

Hierover schrijft J. P. H. in 'De Boomkwekerij': 'Wie niet al te jong is, herinnert zich nog wel de dagen, dat men goede planten wist te kweken en gezonde sla op tafel had. Toen er nog geen andere insektenverdelger dan zeepspiritus met een aftrekseltje van tabakstel. Geen insekt, dat tegenwoordig voor zo'n slap middeltje opzij gaat.'

Het veel geroemde DDT, vlak na de oorlog aangeprezen als het absolute bestrijdingsmiddel, voor warmbloedige dieren en dus ook voor de mens ongevaarlijk, kan voor warmbloedige dieren en voor mensen wel degelijk uiterst gevaarlijk zijn. Maar de insekten zijn alweer aan een sterker middel toe...

Er is nog geen reden voor paniek, wel voor bezinning zegt J. P. H. Voort. In Nederland worden nieuwe bestrijdingsmiddelen eerst na een langdurig onderzoek en soms in het  geheel (niet) toegelaten. Binnenkort komt er een nieuw veiligheidsvoorschrift voor het werken met giftige stoffen.

Niettemin moge 'Silent Spring' ook voor ons een ernstige waarschuwing zijn.

B. B.

‘Naar knipsel

en bron

 /  1960-1969  / RECENSIE  1962-12-08  

ni/nf