HOME

een terug

 /  1960-1969  / RECENSIE 1963-02-09  

‘Naar knipsel

en bron

BRON Delpher: Algemeen Handelsblad 1963-02-09       Volledig  in MAP

 Delen uit de weekend bijlage

Over publikatie in The New Yorker van het boek

‘Silent Spring”

ZONDER enige vorm van inleiding verschenen in de nummers van 16, 23 en 30 juni 1962 van de New Yorker drie artikelen, die tezamen het omvangrijke boek Silent Spring vormen, van Rachel Carson, een biologe, die al eerder naam maakte door goede, populair-wetenschappelijke publikaties.

De New Yorker is een weekblad, dat grotendeels is afgestemd op jonge intellectuelen, welgestelden en vooraanstaande leiders in de V.S. Het kon er daarom zeker van zijn ook de nodige aandacht te krijgen in kringen van Kennedy en zijn regering, waardoor Rachel Carsons Silent Spring dadelijk tot in de hoogste regionen een ware sensatie heeft veroorzaakt. Het boek dat nadien door talloze bladen onder de loep genomen werd, is mede hierdoor een bestseller geworden en heeft de Amerikanen met harde feiten weten te confronteren.

Maar wat was het motief voor de New Yorker om Carsons boek in extenso te publiceren? (Een gebeurtenis, die voor een dergelijk blad tot de hoge uitzonderingen behoort.) Waarschijnlijk vóór alles de inhoud, die weinig minder stelt dan dat de mensheid in zijn strijd tegen insekt en „onkruid” op vaak uiterst lichtvaardige wijze, en gestimuleerd door de machtige chemische concerns, bezig is zijn eigen levensvoorwaarden te ondermijnen en zijn milieu té vergiftigen, ja zelfs het risico schept, dat velerlei ongelimiteerd in het rond geslingerde chemicaliën de voortplanting van de mens in gevaar brengen, door kiemdodende of mutaties verwekkende eigenschappen.

[....]

HET behoeft nauwelijks enig betoog, dat een biologe die een boek schrijft over insektenbestrijding dat integraal in de New Yorker wordt gepubliceerd en dat vervolgens in boekvorm een bestseller wordt, op een aantal uiterst gevoelige tenen is gaan staan. Rachel Carsons The Silent Spring heeft zoveel opschudding veroorzaakt, dat regering en publiek van de Verenigde Staten met grote achterdocht de activiteiten van spuiters, sproeiers en stuivers gadeslaan.

Er is geen twijfel aan mogelijk, de door deze schrijfster verzamelde gegevens zijn van verbijsterende aard. Zo ernstig waren de gevolgen van haar publicatie, dat de chemische industrie het nodig oordeelde via pers en televisie een grote campagne te lanceren, die de in Silent Spring geboekstaafde feiten bagatelliseert en enkele nogal algemene uitspraken aanhaalt van autoriteiten op het gebied van de volksgezondheid.

Zelfs als wij aannemen dat Rachel Carson door een zeer sombere bril kijkt, dan blijft het feit bestaan, dat zij duidelijk zegt ervan overtuigd te zijn dat een beperkte toepassing van chemische bestrijdingsmiddelen verantwoord en onmisbaar is. Daartegenover stellen haar tegenstanders halve waarheden en onjuistheden. Zo lezen wij in een door Time gepubliceerd artikel een uitspraak, dat het wel eens nodig kan zijn „te kiezen tussen lijsters en iepen”.

Uit de feiten van Carson blijkt echter duidelijk, dat terwijl de vogels sterven, de iepziekte zich sneller verspreidt dan vóór de D.D.T.-campagnes. In bijgaand artikel speurt de schrijver naar de waarheid (vooral de Nederlandse waarheid), die zoals gewoonlijk in het midden blijkt te liggen.

[....]

WAT ons aan dit alles in de eerste plaats interesseert, is de situatie in Europa en wel speciaal in Nederland. Wordt ook over ons, onze kinderen en onze dieren met kwistige hand gif uitgestrooid? In grote trekken durven wij te zeggen, dat de toestand in ons land zeer veel gunstiger is, hetgeen duidelijk wordt gedemonstreerd door het feit, dat het aantal doden ten gevolge van het onschuldige aspirientje in Nederland groter is, dan het aantal ten gevolge van insecticide-vergiftigingen.

Het neemt niet weg dat wij op onze hoede moeten zijn om niet in Amerika's voetsporen te treden. Gelukkig kunnen wij vaststellen dat reeds vrij spoedig in Nederland is ingegrepen. De insektenbestrijdingsmiddelen zijn onder de Warenwet gebracht waardoor huishoudelijke middelen gecontroleerd konden worden en gebruiksaanwijzingen en waarschuwingen dwingend konden worden voorgeschreven. Daarnaast kwam reeds in 1947 een Wet Bestrijdingsmiddelen en Meststoffen tot stand.

Een open vraagt blijft echter nog óf de vaak van kleine lettertjes voorziene gebruiksaanwijzingen (de wet stelt ten aanzien van insektenbestrijdings-middelen geen minimum eisen) wel voldoende worden bekeken? En of het publiek ervan op de hoogte is, dat bepaalde insektenbestrijdingsmiddelen voorzien zijn van een waarborgteken: een gestileerd margrietbloempje, dat erop wijst dat het middel in voldoende mate een zeer effectieve en — bij juist gebruik — onschadelijke grondstof bevat.

Zonder deze vraag te beantwoorden kunnen wij echter vaststellen, dat men in Nederland door een goed samenspel van de verschillende betrokken overheidsdiensten, met de bescheiden machtsmiddelen waarover, men beschikte, uitwassen heeft weten te voorkomen. Daarbij moet men zich bovendien realiseren, dat in ons land hevige bestrijdingscampagnes al spoedig zouden stuiten op verzet van vertegenwoordigende lichamen, die de gelden zouden moeten voteren, van de gezondheidsdiensten en van particulieren. Wanneer men alleen al de langdurige en diepgaande discussies in aanmerking neemt, die in ons land en onder andere ook in dit blad zijn gevoerd naar aanleiding van de fluoridering van het drinkwater, dan wordt het duidelijk, dat een luchtbombardement met parathion-korrels of het overdekken van grote oppervlakten van ons land met DDT of lindaan, alleen om één enkele min of meer lastig insekt te bestrijden, tot de onmogelijkheden behoort.

Daarenboven is in 1962 een nieuwe Bestrijdingsmiddelenwet aangenomen, die de in de praktijk gegroeide nauwe samenwerking tussen Planten-ziektekundige Dienst, Volksgezondheid en Keuringsdienst van Waren bekrachtigde en versterkte, zodat wanneer deze wet in zijn geheel in werking zal zijn getreden, een zo niet waterdicht, dan toch in ieder geval zeer bevredigend systeem van beheersing en controle zal bestaan.

Dat neemt natuurlijk niet weg, dat het individu door slordigheid, onbenul of gebrek aan verantwoordelijkheid zich zelf en anderen incidenteel in gevaar kan brengen. Het verdient daarom aanbeveling, zeker in de huishoudelijke sfeer, zo voorzichtig mogelijk te werk te gaan en middelen toe te passen, die een minimum aan risico met zich brengen.

Volledige tekst in onderstaande knipsels en in  MAP-LANDBOUWGIF....

BRON: "De dodende nevel". "Algemeen Handelsblad". Amsterdam, 09-02-1963. Geraadpleegd op Delpher op 03-06-2019,

 https://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000035873:mpeg21:a0198

ni/nf